زنان، بازیگران کلیدی در دیپلماسی آب جهانی و ایران

متن خبر:
در جهان امروز که تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آب به یکی از بزرگترین چالش های بشر تبدیل شده است، نقش زنان در مدیریت و دیپلماسی آب بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. زنان به عنوان مدیران سنتی منابع آب در بسیاری از جوامع، نه تنها در سطح محلی، بلکه در عرصه های بین المللی نیز در حال ایفای نقشهای کلیدی هستند.

بر اساس گزارش سازمان ملل متحد (۲۰۲۳)، زنان در کشورهای در حال توسعه مسئول جمع آوری آب در ۸۰ درصد خانوارها هستند. این مسئولیت مستقیم، آنها را به بازیگران اصلی در تصمیم گیریهای مرتبط با آب تبدیل کرده است. با این حال، حضور زنان در سطوح سیاستگذاری و دیپلماسی آب هنوز محدود است. سازمان یونسکو در گزارش خود تأکید کرده است که تنها با مشارکت کامل زنان میتوان به راه حل های پایدار برای بحران آب دست یافت.

در سطح جهانی، زنان به تدریج در حال نقش آفرینی در دیپلماسی آب هستند. برای مثال، در کنفرانس بین المللی آب سازمان ملل در سال ۲۰۲۳، بیش از ۴۰ درصد از شرکت کنندگان زن بودند. این حضور نشان دهنده افزایش آگاهی نسبت به اهمیت نقش زنان در این حوزه است. زنان به دلیل تجربیات عملی و دانش محلی خود، میتوانند به عنوان پل ارتباطی بین جوامع محلی و سیاست گذاران عمل کنند و راه حلهای خلاقانه ای برای مدیریت منابع آب ارائه دهند.

در ایران نیز، زنان به تدریج در حال حضور در عرصه های مرتبط با مدیریت و دیپلماسی آب هستند. پروژه های موفقیت آمیزی مانند مشارکت زنان روستایی در احیای دریاچه ارومیه، نشان داده است که زنان میتوانند نقش مؤثری در تغییر الگوهای مصرف آب و بهبود شرایط محیط زیستی ایفا کنند. در این پروژه، زنان با آموزش روشهای کشاورزی پایدار و کاهش مصرف آب، نه تنها به حفظ این اکوسیستم کمک کردند، بلکه به توانمندسازی خود و جامعه محلی نیز دست یافتند.

با این حال، چالش های زیادی پیش روی زنان در این حوزه وجود دارد. بر اساس گزارش بانک جهانی (۲۰۲۲)، تنها ۲۰ درصد از پست های تصمیم گیری در حوزه آب در سطح جهانی توسط زنان اشغال شده است. در ایران نیز، اگرچه زنان در سطوح دانشگاهی و تحقیقاتی حضور فعالی دارند، اما حضور آنها در سطوح سیاست گذاری و دیپلماسی آب هنوز محدود است. این موضوع نیازمند تغییرات ساختاری و فرهنگی است تا زنان بتوانند نقش کامل خود را ایفا کنند.

برای تقویت نقش زنان در دیپلماسی آب، اقداماتی مانند توانمندسازی زنان از طریق آموزشهای تخصصی، افزایش حضور زنان در سطوح تصمیم گیری، و استفاده از دانش محلی زنان در طراحی و اجرای پروژه های آب ضروری است. سازمانهای بین المللی نیز میتوانند با حمایت از برنامه های توانمندسازی زنان، به تحقق این هدف کمک کنند.

در پایان، باید تأکید کرد که زنان نه تنها مصرف کنندگان آب، بلکه مدیران، محافظان و دیپلماتهای این منبع حیاتی هستند. حضور پررنگ تر زنان در دیپلماسی آب جهانی و ایران، نه تنها به بهبود مدیریت منابع آب کمک میکند، بلکه به تحقق عدالت جنسیتی و توسعه پایدار نیز منجر خواهد شد.

ناهید رشتچی، کنشگر محیط زیست و پژوهشگر حوزه آب

منابع:
۱. سازمان ملل متحد (۲۰۲۳). گزارش جهانی آب.
۲. یونسکو (۲۰۲۱). زنان و مدیریت آب.
۳. بانک جهانی (۲۰۲۲). جنسیت و مدیریت منابع آب.
۴. کنفرانس بینالمللی آب سازمان ملل( ۲۰۲۳).