چه افرادی در معرض ابتلا به خشکی چشم هستند؟
بسیاری از ما علائمی مانند سوزش، خارش یا حتی آبریزش چشم را تجربه کرده‌ایم و آن را نادیده گرفته‌ایم. اما این نشانه‌ها ممکن است زنگ خطری برای اختلال در لایه اشکی چشم باشند که وظیفه حفاظت و مرطوب نگه‌داشتن سطح چشم را برعهده دارد.
عوامل متعددی مانند افزایش سن، استفاده طولانی‌مدت از صفحه‌نمایش‌ها و بیماری‌های خودایمنی می‌توانند باعث کاهش تولید اشک یا افزایش تبخیر آن شوند. خبر خوب این است که با تشخیص به‌موقع و مراجعه به دکتر چشم تهران، می‌توان از پیشرفت این مشکل جلوگیری کرد و راهکارهای موثری برای درمان آن یافت. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان خشکی چشم می‌پردازیم تا با آگاهی بیشتر، از سلامت بینایی خود محافظت کنیم.
خشکی چشم چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
خشکی چشم روی لایه اشکی چشم تاثیر می‌گذارد. این لایه شامل سه بخش است که سطح چشم را می‌پوشانند و از آن محافظت می‌کنند. این سه لایه شامل بخش‌های چربی (روغنی)، مایع آبکی و موکوس (مخاطی) می‌شوند.
برای دیدی واضح و راحت، وجود لایه اشکی شفاف و پایدار ضروری است. هرگونه اختلال در این لایه می‌تواند باعث بروز علائم ناخوشایندی مانند سوزش، خارش، ریزش اشک یا تاری دید شود.
دلایل مختلفی همچون تغییرات هورمونی، بیماری‌های خودایمنی، التهاب غدد پلک یا بیماری‌های آلرژیک چشمی عملکرد لایه اشکی را مختل می‌کنند. در برخی افراد هم علت خشکی چشم، کاهش اشک یا تبخیر آن است. اگر چنین علائمی دارید بهتر است به دکتر چشم تهران مراجعه کنید و علت را جویا شوید.
علائم شایع خشکی چشم
علائم خشکی چشم که معمولا روی هر دو چشم تاثیر می‌گذارند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- سوزش، خارش یا احساس زخم‌مانند در چشم‌ها
- ترشحات در داخل یا اطراف چشم‌ها
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- دشواری استفاده از لنزهای تماسی
- مشکل در رانندگی در شب
- آبریزش چشم
- تاری دید یا خستگی چشم
آبریزش چشم شاید عجیب به نظر برسد، اما در واقع یکی از نشانه‌های رایج خشکی چشم است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که غدد میبومین (غدد تولیدکننده چربی در لبه پلک‌ها) نتوانند به اندازه کافی چربی برای لایه بیرونی اشک تولید کنند. در نتیجه، لایه میانی اشک که مایع آبکی دارد، خیلی سریع تبخیر می‌شود.
برای جبران این تبخیر، غدد اشکی (غدد لاکریمال) اشک آبکی بیشتری تولید می‌کنند. اما این اشک‌ها همچون اشک‌های طبیعی که چربی دارند، نمی‌توانند سطح چشم را بپوشانند. بنابراین، این افزایش اشک‌ریزی نمی‌تواند مشکل اصلی را برطرف کند و چشم همچنان خشک می‌ماند.
دلایل اصلی کاهش یا تبخیر اشک
خشکی چشم شاید زمانی اتفاق بیفتد که چشم‌ها نتوانند به اندازه کافی اشک مایع (مایع آبکی) تولید کنند. علل رایج کاهش تولید اشک شامل افزایش سن، بیماری‌های مختلف، مصرف برخی داروها و همچنین استفاده از لنز تماسی، آسیب‌های عصبی یا جراحی چشم می‌شوند.
البته علائم خشکی چشم ناشی از جراحی معمولا موقتی هستند و بدون هیچ مشکلی برطرف می‌شوند. با وجود این، در صورت طولانی شدن حتما باید توسط متخصص چشم بررسی شوند.
جدا از کاهش اشک، احتمال تبخیر آن هم وجود دارد. لایه چربی اشک که توسط غدد میبومین تولید می‌شود، گاهی اوقات مسدود خواهند شد. وقتی چربی چشم دچار اختلال شود، هم میزان تبخیر اشک افزایش پیدا می‌کند. علل رایج افزایش تبخیر اشک شامل موارد زیر هستند:
- بلفاریت خلفی (اختلال عملکرد غدد میبومین)
- کمتر پلک زدن
- مشکلات پلک مانند برگشتن پلک به بیرون (اکتروپیون) یا به داخل (آنتروپیون)
- آلرژی چشمی
- مواد نگه‌دارنده موجود در قطره‌های چشمی
- باد، دود یا هوای خشک
- کمبود ویتامین A
انسداد غدد میبومین در افرادی که مبتلا به روزاسه یا سایر بیماری‌های پوستی هستند، شایع‌تر است. در نتیجه، تبخیر اشک و خشکی چشم در این افراد بیشتر دیده می‌شود.
چه افرادی بیشتر در معرض خشکی چشم هستند؟
احتمال کاهش اشک و خشک شدن چشم در افراد زیر بیشتر است:
- کسانی که طولانی‌مدت با کامپیوتر و موبایل کار می‌کنند: اگر همیشه به صفحه‌نمایش کامپیوتر و موبایل نگاه کنید، کمتر پلک می‌زنید. این وضعیت هم باعث تبخیر بیشتر اشک و خشکی چشم می‌شود.
- افراد بالای ۴۵ سال (به‌ویژه خانم‌ها): با افزایش سن، تولید اشک به طور طبیعی کاهش می‌یابد. به همین دلیل، خشکی چشم در افراد بالای ۴۵ سال شایع‌تر است. زنان هم بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند، به‌ویژه در دوران بارداری یا یائسگی و وقتی قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند.
- افراد شاغل در محیط‌های خشک، پرگردوغبار یا با تهویه زیاد: باد، گردوغبار و خشکی هوا باعث افزایش تبخیر اشک و تحریک سطح چشم می‌شوند. اگر هوا رطوبت کافی نداشته باشد، چشمانتان خشک می‌شوند.
- افرادی که از لنز تماسی استفاده می‌کنند: لنز تماسی روی لایه اشکی چشم تاثیر می‌گذارد. استفاده طولانی‌مدت از این لنزها، لایه اشکی را ناپایدار کرده و به خشکی چشم منجر می‌شود.
- بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن، روماتیسم یا لوپوس به غدد اشکی آسیب می‌زنند. در این وضعیت، لایه اشکی نمی‌تواند چشم را مرطوب نگه دارد.
- کسانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند: عوارض جانبی برخی از داروها مثل آنتی‌هیستامین، ضدافسردگی، قرص ضدبارداری یا داروهای فشار خون، کاهش ترشح اشک هستند. با مصرف این داروها احتمال خشکی چشم افزایش می‌یابد.
- کسانی که جراحی چشم انجام داده‌اند: جراحی‌هایی مانند لیزیک یا آب مروارید می‌توانند عصب قرنیه را تحت تأثیر قرار دهند و چشم را خشک کنند. البته این وضعیت معمولا موقت است.
عوارض خشکی چشم چیست؟
افرادی که به خشکی چشم مبتلا هستند ممکن است با عوارض زیر روبه‌رو شوند:
- عفونت‌های چشمی: اشک از سطح چشم در برابر عفونت محافظت می‌کند. نبود اشک کافی خطر ابتلا به عفونت‌های چشمی را افزایش می‌دهد.
- آسیب به سطح چشم: در صورت عدم درمان، خشکی شدید چشم منجر به التهاب، خراشیدگی سطح قرنیه، زخم قرنیه و حتی کاهش بینایی می‌شود.
- اختلال در فعالیت روزمره: خشکی چشم فعالیت‌های روزمره مانند مطالعه را دشوار می‌کند و اجازه نمی‌دهد بدون مشکل به کارهای‌تان برسید.
در این شرایط مراجعه به یک دکتر چشم تهران می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. پزشک با بررسی دقیق وضعیت چشم، راهکار مناسب را برای درمان پیشنهاد می‌دهد.
راهکارهایی برای کاهش خشکی چشم
با راهکارهای زیر می‌توانید خشکی چشم را به طور چشمگیری کاهش دهید:
- از برخورد مستقیم باد به چشم‌ها جلوگیری کنید.
- رطوبت هوای خانه را با دستگاه بخور و رطوب‌ساز افزایش دهید.
- از عینک‌های محافظ یا مدل‌هایی که اطراف چشم را کامل می‌پوشانند، استفاده کنید.
- هنگام استفاده مستمر از کامپیوتر یا موبایل، هر از گاهی چشمان خود را ببندید یا چند ثانیه به طور مکرر پلک بزنید.
- در محیط‌های خشک چشمان خود را هر از گاهی بسته نگه دارید.
- مانیتور را پایین‌تر از سطح چشم قرار دهید تا چشم‌ها را کمتر باز کنید.
- از دود سیگار دوری کنید.
- همیشه از اشک مصنوعی استفاده کنید.
این راهکارها برای پیشگیری از خشکی چشم مناسب هستند. درصورتی‌که، خشکی چشم ادامه یافت باید حتما با دکتر چشم تهران مشورت کنید.
چه زمانی باید به دکتر چشم تهران مراجعه کرد؟
در صورتی که به علائم طولانی‌مدت خشکی چشم دچار شده‌اید، از جمله قرمزی، تحریک، خستگی یا درد چشم‌ها، حتما به پزشک مراجعه کنید. با شناخت عوامل ایجاد خشکی چشم و رعایت نکات مراقبتی می‌توانید از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. در صورت مشاهده علائم پایدار یا شدید، مشورت با دکتر چشم تهران راهکاری مطمئن برای جلوگیری از آسیب‌های چشمی خواهد بود. برای ملاقات با این متخصص، به سایت دکتردکتر مراجعه کرده و از امکان نوبت دهی اینترنتی او بهره‌مند شوید.
