روز درختکاری؛ فرصتی برای فرهنگ‌سازی و اصلاح مجازات‌های اجتماعی
علی دلیری زنجانی، فعال حقوق شهروندی :روز ۱۵ اسفند، روز درختکاری، فرصتی ارزشمند برای توسعه فضای سبز، حفظ محیط‌زیست و فرهنگ‌سازی در جامعه است. در شرایطی که آلودگی هوا، تخریب منابع طبیعی و تغییرات اقلیمی به چالش‌های جدی تبدیل شده‌اند، گسترش درختکاری و ترویج فرهنگ حفظ محیط‌زیست بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
یکی از راهکارهای نوآورانه‌ای که می‌تواند هم در راستای حفظ محیط‌زیست و هم اصلاح رویه‌های قضایی مؤثر باشد، جایگزینی مجازات حبس با درختکاری برای محکومان فاقد سابقه کیفری است. بسیاری از افرادی که به دلایل غیرعمدی مرتکب جرائم سبک شده‌اند، با مجازات زندان دچار آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی می‌شوند. در حالی که اگر این افراد به جای تحمل حبس، ملزم به کاشت و نگهداری درخت شوند، نه‌تنها فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست در جامعه تقویت می‌شود، بلکه محکومان نیز فرصت اصلاح و بازگشت به جامعه را پیدا می‌کنند.
پیشنهاد اجرایی:
۱. اختصاص زمین‌های مشخص‌شده از سوی شهرداری و منابع طبیعی برای اجرای طرح درختکاری توسط محکومان.
- الزام محکومان فاقد سابقه کیفری به کاشت تعداد مشخصی درخت و مراقبت از آن‌ها به‌جای تحمل حبس.
- نظارت سازمان‌های مردم‌نهاد و محیط‌زیستی بر روند اجرای این مجازات جایگزین.
- اجرای این طرح به‌صورت پایلوت در استان‌های دارای بحران زیست‌محیطی و گسترش آن در سطح کشور.
اجرای این پیشنهاد، ضمن کاهش تراکم زندان‌ها و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی ناشی از حبس، باعث ایجاد یک فرهنگ مسئولیت‌پذیری و حفاظت از محیط‌زیست خواهد شد. این طرح می‌تواند یک اقدام عملی برای تبدیل مجازات به یک فرصت سازنده باشد و حمایت دستگاه قضایی و سازمان‌های محیط‌زیستی را می‌طلبد.
امید است که با حمایت مسئولین قضایی و اجرایی، این ایده به یک الگوی ملی برای مجازات‌های جایگزین حبس تبدیل شده و گامی مهم در جهت حفظ محیط‌زیست و کاهش آسیب‌های اجتماعی برداشته شود.
