دیار هگمتانه و شاخص های امید بخش در حوزه گردشگری

همدان دیاری با ریشه‌هایی کهن در تاریخ ایران، امروز بار دیگر در حال نوشتن فصل جدیدی از شکوه و رونق خود است، در سایه توجه ویژه دولت چهاردهم به میراث فرهنگی و گردشگری،دیار الوند شاهد تحولاتی امید بخش در این حوزه است.

امروز میراث فرهنگی همدان نه تنها به عنوان یادگاری از گذشته بلکه به عنوان موتور محرکه توسعه پایدار و تقویت کننده غرور ملی و هویت فرهنگی در این نقطه از ایران سرافراز قرار گرفته است.

استان همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین دارای بیش از یک هزار و ۹۰۰ اثر تاریخی و گردشگری است.

این استان به واسطه وجود شمار زیادی از آثار تاریخی، تفریحی و گردشگری به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین معرفی شده است.

غار علیصدر، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، تپه هگمتانه و گنبد علویان، حمام حاج آقا تراب نهاوند، خانه لطفعلیان ملایر، خانه مسعودی، آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی، آرامگاه استرومردخای و بقعه حیقوق نبی (ع) از مهمترین آثار تاریخی، گردشگری و باستانی این استان است که همه ساله مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.

آبشار و سنگ نوشته های گنج نامه، کلیساهای آنجلی و گریگوری، حمام قلعه، سراب گیان و گاماسیاب، کاروانسرای صفوی، آب انبارها، خانه های قدیمی و باغ نظری در همدان از دیگر آثار تاریخی مورد توجه گردشگران است.

رشد ۲۸ درصدی بازدید از موزه ها، رشد ۲۴ درصدی اقامت گردشگران، اجرای پروژه‌های مرمتی بی‌سابقه و جهش قابل توجه در جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی بیانگر مسیر پرشتاب احیای بناهای تاریخی و رونق فضاهای گردشگری همدان طی یک سال گذشته است.

دولت چهاردهم با اجرای رویکردی فعالانه و تخصیص اعتبارات هدفمند، توانسته است تحولی مثبت در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی استان همدان ایجاد کند.

این تحول بر پایه شتاب‌گیری عملیات مرمت و احیای بافت‌های تاریخی از جمله محوطه جهانی هگمتانه و ایجاد بسترهای قانونی و تشویق مشارکت بخش خصوصی و رونق سرمایه‌گذاری در احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی، هتل‌ها و کسب‌وکارهای وابسته به گردشگری استوار بوده است.

حوزه میراث فرهنگی استان همدان در دولت چهاردهم شاهد تحولات مثبت و رشد چشمگیری در شاخص‌های مختلف بوده است، رشد کمّی و کیفی بازدید از موزه‌ها و بناهای تاریخی، برنامه‌ریزی برای مناسبت‌ها و رویدادها، برگزاری ویژه‌برنامه‌های متنوع در مناسبت‌هایی مانند نوروز، هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه که با استقبال گسترده مردم مواجه شد، توسعه زیرساخت‌های پذیرش گردشگر و بهبود امکانات رفاهی در سایت‌های موزه‌ای و تاریخی موجب تحولات راه گشایی در رونق گردشگری همدان شده است.

افزایش بازدید گردشگران منجر به توسعه زیرساخت‌های گردشگری، افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه و ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر برای ساکنان محلی می شود.

افزایش ۲۴ درصدی اقامت گردشگران در همدان

طبق گفته مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: همزمان با اجرای طرح خدمات نوروز ۱۴۰۴، از ۲۵ اسفند تا ۱۴ فروردین ماه، ۱۳۲ هزار و ۶۵۵ گردشگر در اماکن اقامتی استان اسکان یافتند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۴ درصد افزایش داشته است.

محسن معصوم علیزاده اظهار کرد: در این مدت یک میلیون و ۱۲۳ هزار و ۹۳۶ نفر از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و گردشگری استان همدان بازدید کردند که این آمار نیز نسبت به پارسال ۲۲ درصد افزایش یافته است.

وی ادامه داد: غار علیصدر، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، محوطه ثبت جهانی شده هگمتانه و باغ موزه دفاع مقدس بیشترین میزان بازدید را در بین جاذبه‌های گردشگری استان همدان داشتند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان افزود: در تعطیلات نوروز امسال سه میلیون و ۲۹۶ هزار تردد در جاده‌های ارتباطی استان ثبت شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

معصوم علیزاده با اشاره به طرح های قابل افتتاح اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در هفته دولت، از افتتاح فروشگاه و کارگاه مبلمان منبت ملایر با اعتبار ۴۰۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۱۵ نفر در هفته دولت خبر داد.

وی اظهار کرد: اقامتگاه سنتی مقدم همدان با اعتبار ۲۳۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۱۲ نفر، هتل آپارتمان آوا همدان با اعتبار ۱۰۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۶ نفر در هفته دولت افتتاح می شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان افزود: در سال‌جاری خانه تاریخی نوری مقدم همدان با اعتبار ۶۰۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۱۰ نفر و نیز خانه تاریخی ضرابی همدان با اعتبار ۵۰۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۱۰ نفر مرمت و احیا شد.

معصوم علیزاده از افتتاح سفره خانه سنتی حسینی نهاوند با ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار و اشتغالزایی برای ۱۰ نفر، رستوران مجتمع خدماتی نهاوند با اعتبار ۷۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای هشت نفر در هفته دولت خبر داد و گفت: اقامتگاه بومگردی حسنوند نهاوند با ۲۰ میلیارد ریال اعتبار و اشتغالزایی برای ۲ نفر، اقامتگاه بوم گردی در کاروانسرای مستوفی تویسرکان با اعتبار ۶۰ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای چهار نفر و نیز مجتمع گردشگری عصر طلایی همدان با اعتبار ۲ هزار میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۵۰ نفر در این هفته افتتاح می شود.

وی ادامه داد : هتل سه ستاره در رزن، هتل اسکندری در خیابان باباطاهر همدان و مجتمع خدمات رفاهی بین راهی کبودرآهنگ در هفته دولت کلنگ زنی می شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان افزود: تعداد اقامتگاه های بوم گردی در استان از سال گذشته از ۲۵ واحد به ۲۷ واحد افزایش یافته و یک واحد رستوران سنتی و یک مورد اقامتگاه سنتی در تویسرکان نیز فعالیت خود را آغاز کرده است.

شتاب در عملیات مرمت و احیای بافت‌های تاریخی دولت با تخصیص اعتبارات ویژه

علاوه بر رشد شاخص های گردشگری، استان همدان طی یک سال گذشته در حوزه مرمت و صیانت از میراث فرهنگی نیز تحولات خوبی را شاهد بوده است.

به گفته معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان ۶۰ پروژه مرمتی در سطح استان با اعتبار ۴۸۰ میلیارد ریال در سال جاری در دستور کار قرار دارد.

حمیدرضا حیدری اظهار کرد: این پروژه‌ها شامل مرمت و ساماندهی بناهای تاریخی، کاروانسراها، مساجد، امامزاده‌ها،‌ حمام‌ها و پل‌ها در سطح استان است.

وی ادامه داد: یخدان میرفتاح، کاروانسرای جلدی، مسجد جامع همدان، آب انبار صفوی اسدآباد، خانه حیدری صالح‌آباد، خانه ضرابی و بازار کبودراهنگ از جمله طرح های شاخص مرمتی بناهای تاریخی همدان هستند.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان افزود: خانه لطفعلیان و مصدقی ملایر، حمام حاج‌آقا تراب نهاوند، کاروانسرای سعادت، حمام درگزین، خانه اقتداری تویسرکان، امامزاده بدیع‌الزمان نهاوند، خانه مسعودی و آرامگاه‌های بوعلی و باباطاهر از دیگر پروژه‌های شاخص مرمت در سال‌جاری هستند.

حیدری اظهار کرد: تعدادی از پروژه‌ها به صورت پروژه‌های مشارکتی و با نظارت اداره‌کل میراث‌فرهنگی مرمت می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به خانه احمدی، خانه نوری‌مقدم، خانه صابریون، مدرسه صالحان و عمارت سوخته اشاره کرد.

مرمت ۶۲ اثر تاریخی همدان

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان گفت: ۶۲ بنای تاریخی استان سال گذشته با هدف احیای آثار و ابنیه های تاریخی مرمت شد.

حیدری یادآوری کرد: ۶۲ طرح با اعتبار هزار میلیارد ریال سال گذشته در استان همدان مرمت شد که عمده این طرح ها مساجد و خانه های قدیمی هستند.

وی با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی فقط برای مرمت آثاری که ثبت ملی شده و واجد ارزش باشند می تواند اقدام کند، ادامه داد: بعضی از طرح های مرمتی نیز به صورت مشارکتی با مالک خصوصی انجام شده است.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان گفت: بیشترین بناهای تاریخی مرمت شده با ۳۸ مورد مربوط به شهرستان همدان بوده و سهم شهرستان نهاوند هفت مورد، اسدآباد و ملایر هرکدام چهار مورد، درگزین سه مورد و فامنین و رزن و بهار هرکدام ۲ مورد بوده است.

حیدری، حفظ و نگهداری از آثار طبیعی و تاریخی را وظیفه ذاتی میراث فرهنگی دانست و اظهار کرد: در دولت چهاردهم هر ساله بین ۶۰ تا ۷۰ بنای تاریخی بسته به اضطرار در فهرست و برنامه مرمتی این اداره کل قرار گرفته است تا آسیب ها و خسارت هایی که بر اثر عوامل جوی و انسانی به آنها وارد شده به حداقل برسد.

ثبت ۱۹ اثر از همدان در فهرست آثار ملی

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: ۱۹ اثر منقول، غیرمنقول، طبیعی و ناملموس از این استان از سال گذشته تاکنون پس از بررسی و تایید نهایی در فهرست آثار ملی منقول ایران به ثبت رسید و سه اثر تاریخی نیز تعیین حریم حفاظتی شد.

حیدری اظهار کرد: سه اثر غیرمنقول از استان همدان شامل قنات دهنوی علی آباد ملایر، تپه قروه دیگنسی درگزین، حمام مظاهری ملایر و نیز در عرصه دفاع مقدس ۲ اثر غیرمنقول ایستگاه ارتباط ماهواره ای شهید قندی اسدآباد و موزه دفاع مقدس همدان در فهرست آثار ملی کشور جای گرفتند.

وی ادامه داد: ثبت ملی موزه دفاع مقدس همدان کار بزرگی بود، پرونده اش یکبار ارسال شده و برگشت خورده بود با توجه به پیگیری ها، دفاعیه ها و حسن نظر وزارتخانه به نام موزه دفاع مقدس ثیت آثار ملی شد.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: در خصوص ثبت های طبیعی، ۲ اثر میراث زمین شناختی قلعه جوق فامنین و آبشار طاها آرتیمان تویسرکان ثبت آثار ملی در بُعد طبیعی شد.

حیدری اظهار کرد: سه اثر منقول (اشیا قابل انتقال)، وقفنامه سنگی مسجد شیخ الملوک ملایر، کتیبه های سنگی امامزاده احمد اسدآباد و کتیبه سنگی مسجد مقام محمود نهاوند در قسمت ثبت منقول به ثبت آثار ملی کشور رسید.

وی با بیان اینکه در سال گذشته پرونده هشت اثر ناملموس استان آماده و برای ثبت ملی ارسال شد که کار بزرگی بود افزود: مهارت تهیه شیرینی لعل به تویسرکان، مهارت تهیه شیرینی شیر مرغ تویسرکان، مهارت تهیه ترشی چمور روستای بابا آدم نهاوند، فن تهیه شربت شیره انگور ملایر، مراسم آیینی سورچم روستای قاضی خان بهار یا جشن رودخانه، مراسم دفن شهدای قوم بنی اسد سامن، رسم زیر جلی تویسرکان و آیین شمع گذاری روستای چنارعلیا اسدآباد، در آثار ناملموس به ثبت ملی رسید.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان یادآوری کرد: سه اثر تاریخی تپه قلعه قروه درگزین، عمارت سوخته واقع در خیابان فرهنگ همدان و خانه صابریون واقع در محوطه کلپا همدان در سال گذشته تعیین حریم حفاظتی شد.

حیدری با اشاره به اینکه بعد از سفر وزیر میراث‌فرهنگی چند پرونده برای ثبت ملی آماده سازی شد افزود: پرونده ثبت جهانی سراب های شهر نهاوند امسال پیشنهاد داده شده و با رایزنی با وزارتخانه مقرر شد بین سه استان همدان، کرمانشاه و لرستان این پرونده به صورت مشترک پیش برود و پرونده فهرست موقت آماده سازی و ارسال شود، تاکنون چند جلسه با این استان ها برگزار شده و اقدامات در حال انجام است.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان ادامه داد: برای تشکیل پرونده سراب های شهرستان نهاوند اطلاعات محلی در حال جمع آوری است تا به همراه سراب های استان های کرمانشاه و لرستان در قالب یک پرونده و ثبت طبیعی پیش رود.

وی گفت: با توجه به مطرح شدن ثبت جهانی معابد دوران ماد، مکاتباتی از سوی استاندار همدان و نمایندگان مردم ملایر در مجلس برای ثبت جهانی نوشیجان انجام شده است.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اظهار کرد: در همین راستا پرونده ثبت جهانی ارگ باستانی “نوشیجان” تشکیل شده و این اثر تمام شاخص‌های لازم برای ثبت جهانی را دارد.

حیدری ادامه داد: جمع‌آوری، مستندسازی و مطالعه سفال‌های تاریخی پایگاه ملی نوشیجان به‌عنوان یکی از محوطه‌های شاخص عصر ماد مورد بررسی قرار گرفته است

وی گفت: معبد حاجی خان فامنین نیز مقرر شده در قالب ثبت پرونده های ملی معابد مادی به همراه معابد سایر استان ها ارسال شود و در این راستا چند جلسه تشکیل شده است.

رشد ۲۸ درصدی بازدید از موزه ها

مسوول امور موزه ها و بناهای تاریخی همدان با اشاره به رشد قابل توجه بازدید از موزه های این استان پس از ثبت جهانی هگمتانه، از رشد ۲۸ درصدی بازدید از موزه ها و بناهای تاریخی استان در سه ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.

امیرحسین فریبا با اشاره به اینکه موزه های استان در تیرماه و ایام جنگ تحمیلی ۱۲ روزه تعطیل بود گفت: ۲۹۵ هزار و ۳۵۱ گردشگر در سه ماهه ابتدای سالجاری از اماکن و موز‎ه‌های استان بازدید کردند.

وی، آرامگاه بوعلی سینا را در سه ماهه امسال با ۱۱۳ هزار و ۹۶ نفر بازدیدکننده در صدر بازدیدها اعلام و اظهار کرد: امسال ۹۱ هزار و ۵۷۲ بازدید از آرامگاه باباطاهر، ۵۴ هزار و ۲۲۴ بازدید از موزه هگمتانه، ۱۰ هزار و ۴۳۰ بازدید از گنبد علویان ثبت شده است.

فریبا اظهار کرد: از ابتدای شهریور سال گذشته تا کنون ۵۸۵ هزار و ۲۳۴نفر از موزه های استان بازدید کردند که این رقم در سال در بازه زمانی شهریور ۱۴۰۲ تا شهریور ۱۴۰۳ تعداد ۵۵۲ هزار و ۲۷۹ نفر بوده است.

وی یادآوری کرد: استان همدان دارای ۲۱ موزه است که هشت موزه با نظارت مستقیم میراث فرهنگی در همدان و ۱۳ موزه به صورت مشارکتی در استان اداره می شود.

رهاورد؛

افزایش ۲۸ درصدی بازدیدکنندگان به معنای ورود سرمایه مستقیم به چرخه اقتصاد استان از طریق رونق در هتل‌ها، رستوران‌ها، حمل‌ونقل و فروش صنایع دستی است.

پروژه‌های مرمتی، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و خدمات گردشگری جدید، فرصت‌های شغلی متعددی را برای جامعه محلی ایجاد کرده‌اند و نیز بدنبال سیاست های دولت چهاردهم ایجاد اطمینان و نشان دادن ظرفیت سودآوری، بخش خصوصی را ترغیب به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری همدان کرده است.