جهان در سال ۲۰۲۵: چشم‌اندازها و چالش‌های نوین در عصر تحول
ایالات متحده: آیا ترامپ توافقی بزرگ با پکن پیشنهاد خواهد داد؟
اندیشکده روابط بین الملل: با آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در تاریخ ۲۰ ژانویه، او انتخاب‌هایی خواهد داشت و اختیارات لازم برای اتخاذ آن‌ها را خواهد داشت. در صدر این انتخاب‌ها، روابط پیچیده و ژئوپلیتیکی آمریکا با روسیه و چین قرار دارد.
در مورد روسیه، سوال این است که ترامپ چه نوع رابطه‌ای را با ولادیمیر پوتین برقرار خواهد کرد. موضع آمریکا در مورد اوکراین از این رابطه نشأت خواهد گرفت. پیش‌بینی می‌شود که ترامپ به دنبال توافقی «زمین در برابر صلح» با اوکراین باشد، اما باید دید آیا او مانند بسیاری از روسای‌جمهور در سال اول خود سعی خواهد کرد رابطه را با روسیه از نو تنظیم کند، چه از طریق فشار برای مذاکرات ثبات استراتژیک و چه به‌طور مهم‌تر، برای برنامه‌ای که امنیت اروپا را با ادغام روسیه تضمین کند. در حالی که مذاکرات کنترل تسلیحات از سوی بسیاری مورد استقبال قرار خواهد گرفت، انتظار می‌رود اگر ترامپ سعی کند رابطه را به‌طور جدی‌تری از نو تنظیم کند، با مقاومت مواجه شود.
چین ممکن است رابطه‌ای کمتر فوری به نظر برسد، اما برای آمریکا، اقتصاد جهانی و ثبات بین‌المللی، این رابطه مهم‌تر است. آیا ترامپ به تهدید خود برای اعمال تعرفه‌های اضافی بر واردات چینی عمل خواهد کرد و به دفاع از تایوان خواهد پرداخت، یا اینکه سعی خواهد کرد توافقی بزرگ به‌دست آورد که در آن چین از شراکت خود با روسیه برای تأمین توافقی در اوکراین بهره‌برداری کند و در عوض، تعهدات آمریکا به تایوان کاهش یابد؟
چنین توافقی ممکن است روابط بین چین، روسیه و آمریکا را در جایگاه بهتری قرار دهد، اما به بهایی بالا. و با توجه به ژئوپلیتیک کنونی، هر آرامشی احتمالاً موقتی خواهد بود. اگر ترامپ سعی کند چنین بازسازی رادیکالی انجام دهد، این نشان‌دهنده آن است که دیگر هیچ چارچوبی برای سیاست خارجی و قدرت ریاست‌جمهوری باقی نمانده است – و بسیاری از آمریکایی‌ها، از جمله در حزب خود او، خوشحال نخواهند بود.
آسیا و اقیانوسیه: چین خود را برای تعرفه‌های آمریکایی آماده می‌کند
بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در سال ۲۰۲۵ بر آسیا سایه خواهد افکند، زیرا رهبران این منطقه در نظر دارند که او تا چه حد به جنگ تجاری تجدید شده با چین ادامه خواهد داد و تأثیر دولت غیرقابل پیش‌بینی او بر نقاط بحرانی کلیدی مانند دریای چین جنوبی، تایوان و کره شمالی چه خواهد بود.
رئیس‌جمهور ترامپ که بین رویکردهای معامله‌گرانه و تقابلی در نوسان است، ممکن است تنش‌های موجود با پکن را در مورد تایوان و دریای چین جنوبی تشدید کند یا به‌طور مساوی، شرکای آمریکا در آسیا را به حاشیه براند. در حالی که کره جنوبی با ناآرامی‌های داخلی مواجه است، چالش کره شمالی در حال تشدید است. کیم جونگ اون بیش از هر زمان دیگری جنگ‌طلب شده و هزاران نفر از نیروهای وفادار خود را برای جنگ در کنار روسیه علیه اوکراین فرستاده و در عین حال در حال توسعه سلاح‌های هسته‌ای در خانه است.
با توجه به اینکه ترامپ پیشنهاد داده ممکن است به دنبال توافق صلح اوکراین با ولادیمیر پوتین باشد یا حمایت از کی‌یف را به‌طور کلی قطع کند، ارتباطات بین آمریکا، چین، روسیه، کره شمالی و اروپا به‌طور واضح‌تری در کانون توجه قرار خواهد گرفت. از نظر اقتصادی، سرمایه‌گذاران و دولت‌ها در انتظار تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ بر چین و واکنش پکن و دیگر کشورهای وابسته به تجارت در منطقه هستند. اما فراتر از تعرفه‌ها، رهبر چین، شی جین‌پینگ با رشد کند داخلی و بخش خصوصی که به دلیل تلاش‌های او برای تنگ کردن کنترل حزب کمونیست محدود شده، مواجه است.
در یک سال انتخاباتی آرام‌تر، آنتونی آلبانیز، نخست‌وزیر کارگر استرالیا برای دوره دوم خود مبارزه خواهد کرد، در حالی که نخست‌وزیر جدید سنگاپور، لارنس وونگ برای اولین بار محبوبیت خود را در انتخابات آزمایش خواهد کرد.
هوش مصنوعی: فرصتی برای عادلانه‌تر شدن هوش مصنوعی
در سال ۲۰۲۵، اقدام در زمینه حکمرانی جهانی هوش مصنوعی به‌طور واضح‌تری در کانون توجه قرار خواهد گرفت، زیرا کشورها نیاز فوری به همکاری بین‌المللی بیشتر را در حالی که در حال عبور از تنش‌های ژئوپلیتیکی رو به افزایش هستند، متعادل می‌کنند.
در فوریه، دولت‌ها، شرکت‌های فناوری، دانشمندان و کارشناسان در پاریس گرد هم خواهند آمد تا در مورد نحوه ساخت هوش مصنوعی «منافع عمومی» در اجلاس اقدام هوش مصنوعی بحث کنند. ریاست‌جمهوری کانادا در گروه هفت، که از ژانویه آغاز می‌شود، انتظار می‌رود بر رویکرد مشترک به فناوری‌های نوظهور تمرکز کند، که می‌تواند تلاش‌های گروه هفت و سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) را برای پیشبرد توسعه هوش مصنوعی ایمن، مطمئن و قابل اعتماد تسریع کند. در آوریل، رواندا میزبان یک اجلاس بزرگ در مورد نقش جهانی آفریقا در هوش مصنوعی خواهد بود.
اما فراتر از این کنفرانس‌های سطح بالا، دیگر تلاش‌ها برای تقویت حکمرانی هوش مصنوعی سرعت خواهد گرفت. در طول سال ۲۰۲۵، اجرای پیمان دیجیتال جهانی سازمان ملل و طرح پیشنهادی برای حکمرانی هوش مصنوعی می‌تواند فرصتی برای قدرت‌های نوظهور فراهم کند تا قوانین را بازنویسی کرده و نفوذ بیشتری کسب کنند. قوانین جدید در مورد هوش مصنوعی عمومی از «قانون هوش مصنوعی» پیشرو اتحادیه اروپا در آگوست به اجرا در خواهد آمد. این مقرره، که اولین از نوع خود است، می‌تواند به پیشبرد «کد عملی» جهانی برای شرکت‌های هوش مصنوعی کمک کند.
پس از آشفتگی «مگاچرخه» انتخاباتی سال گذشته، دولت‌ها در سراسر جهان در سال ۲۰۲۵ با آزمون فزاینده‌ای مواجه خواهند شد؛ اینکه چگونه می‌توانند سیاست‌های ملی و تنش‌های ژئوپلیتیکی متفاوت را کنار بگذارند و با هم کار کنند تا حکمرانی جهانی در زمینه هوش مصنوعی را برای منافع عمومی تقویت کنند.
اقتصاد جهانی: آیا ترامپ بر پمپ تورم فشار خواهد آورد؟
انتخاب‌های سیاستی که دونالد ترامپ در آغاز دوره دوم خود به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده اتخاذ می‌کند، احتمالاً بر چشم‌انداز اقتصاد جهانی در ۱۲ ماه آینده تسلط خواهد داشت.
اگر او به تهدید خود برای اعمال تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۰ درصدی بر واردات از کشورهای دیگر و ۶۰ درصد بر واردات چینی عمل کند، باقی‌مانده جهان باید تصمیم بگیرد که آیا با تعرفه‌های خود تلافی کند یا به دنبال مذاکره برای توافق با ایالات متحده باشد، یا احتمالاً ترکیبی از هر دو. این موضوع همراه با اخراج میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی و سیاست مالی انبساطی ترامپ، می‌تواند به افزایش مجدد تورم در ایالات متحده در سال آینده منجر شود. واکنش فدرال رزرو برای بازارهای مالی داخلی و دلار بسیار حیاتی خواهد بود.
ترامپ همچنین به‌نظر می‌رسد که نسبت به ارزهای دیجیتال خصوصی بسیار بیشتر از دولت بایدن و اکثر کشورهای دیگر تمایل دارد. اگر این موضوع با تلاش برای کاهش مقررات خدمات مالی – لغو اصلاحات انجام شده پس از بحران مالی جهانی – ترکیب شود، این می‌تواند دیگر کشورها را مجبور کند تا اقداماتی برای حفاظت از سیستم‌های مالی خود انجام دهند، که ممکن است در نشست‌های سالانه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در اکتبر به اوج برسد.
تأثیر تغییرات اقلیمی بر اقتصاد جهانی احتمالاً در سال ۲۰۲۵ به‌طور فزاینده‌ای آشکار خواهد شد و سیاستگذاران اقتصادی اصلی در بانک‌های مرکزی و وزارتخانه‌های مالی را مجبور خواهد کرد تا آن را در سیاست‌های روزمره خود لحاظ کنند. اما دیدگاه بسیار بدبینانه دولت ترامپ در مورد تغییرات اقلیمی، به‌ویژه و چندجانبه‌گرایی به‌طور کلی، این موضوع را حتی دشوارتر خواهد کرد تا پاسخ مؤثری به بحران در آستانه COP30 در برزیل در نوامبر ارائه شود.
اروپا: آیا آلمان می‌تواند رهبری خود را در اتحادیه اروپا تجدید کند؟
انتخابات بوندستاگ آلمان در ۲۳ فوریه، سیاست‌های اروپایی در سال ۲۰۲۵ را شکل خواهد داد. این انتخابات که از سپتامبر به دلیل سقوط دولت ائتلافی به جلو افتاده است، باید زندگی جدیدی به رهبری سیاسی آلمان ببخشد. اقتصاد آلمان – بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا – در سال ۲۰۲۴ برای دومین سال متوالی کاهش یافته و ستون فقرات سنتی آن، صنعت خودرو، در حال مبارزه است. دولت جدید باید با این مسائل مقابله کند و انگیزه جدیدی برای رهبری در اتحادیه اروپا و حمایت بیشتر از اوکراین ارائه دهد.
فراتر از آلمان، انتظار می‌رود کمیسیون جدید اروپا در اوایل سال جدید، یک سند سفید در مورد دفاع منتشر کند، به‌منظور پیشبرد رویکردی هماهنگ و یکپارچه به امنیت اروپا. ناتو نیز با احتیاط به تلاش‌های اتحادیه اروپا نگریسته و نیاز دارد تا برای ساخت یک پایگاه صنعتی دفاعی قوی‌تر در اروپا همکاری کند، به‌ویژه با توجه به انتخاب دوباره دونالد ترامپ و تعهد متزلزل او به امنیت فراآتلانتیک.
کمیسیون اروپا همچنین مجموعه‌ای از ابزارهای اقتصادی، امنیتی و صنعتی را برای حفاظت از رفاه درون اتحادیه اروپا، کاهش وابستگی به کشورهای ثالث و تحریک رشد اقتصادی توسعه داده است. امنیت اقتصادی اولویت دوم کمیسیون اورسولا فون در لاین است، بنابراین احتمالاً اتحادیه اروپا بر این استراتژی تأکید خواهد کرد تا خود را از تأثیرات تنش‌های تجاری آمریکا و چین در زمان آغاز دوباره ترامپ محافظت کند.
سلامت جهانی: زمان آماده‌سازی برای پاندمی بعدی
مذاکره در مورد «توافق پاندمی» – که اولین توافق جهانی برای پرداختن به همکاری بین‌المللی به‌طور خاص در مورد پاندمی‌ها خواهد بود – در مرحله نهایی است و باید برای تصویب در ماه مه در مجمع جهانی بهداشت در ژنو آماده شود.
هنوز مشخص نیست که آیا توافقی حاصل خواهد شد و اگر چنین باشد، چقدر محتوا معنادار خواهد بود. این موضوع تأثیرات قابل توجهی بر عدالت جهانی خواهد داشت – و معیاری برای وضعیت فعلی همکاری بین‌المللی در مورد خطرات فراملی، فراتر از سلامت خواهد بود. سطح تأثیر سیاسی که آمادگی برای پاندمی در دیگر مجامع کلیدی، از جمله در G7 و G20 حفظ می‌کند، بسیار حیاتی خواهد بود.
با ادامه تردید در سیستم چندجانبه، کشورهای بیشتری به دنبال افزایش خودکفایی در امنیت سلامت از طریق همکاری‌های منطقه‌ای و دیگر اتحادها خواهند بود. انتخاب دوباره دونالد ترامپ ممکن است باعث تغییر در رهبری سلامت جهانی در سال آینده شود، اما اینکه آیا این شکاف توسط قدرت‌های میانه، کشورهای در حال توسعه یا مراکز قدرت مانند اتحادیه اروپا پر خواهد شد، هنوز مشخص نیست.
همچنین مهم خواهد بود که ببینیم چگونه تغییرات اقلیمی در تصمیم‌گیری‌های سلامت جهانی دخالت می‌کند، زیرا تهدید ناشی از آب و هوای شدید، آلودگی و تخریب محیط زیست بر امنیت سلامت به‌طور فزاینده‌ای مشهود می‌شود. سرانجام، یک لحظه دیگر که باید به آن توجه کرد، بررسی آینده مکانیزم قانونی سازمان تجارت جهانی است که به کشورهای با درآمد پایین اجازه می‌دهد به دلایل سلامت عمومی از حقوق مالکیت معنوی صرف‌نظر کنند – این می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عدالت جهانی در دسترسی به داروها داشته باشد.
دفاع و امنیت: تلاش برای پر کردن خلأ امنیتی ترامپ
درگیری‌های جهانی در خاورمیانه، اوکراین و سودان در حال تشدید است و احتمال سرریز شدن آن‌ها وجود دارد. در عین حال، انتظار می‌رود که از سرگیری برنامه «آمریکا اول» رئیس‌جمهور ترامپ در سال ۲۰۲۵، تعهدات دفاعی جهانی ایالات متحده را کاهش دهد و متحدان را به بازنگری در استراتژی‌های خود و تقویت قابلیت‌هایشان وادار کند.
در این زمینه، بریتانیا، اتحادیه اروپا و ناتو با آزمون مهمی برای تقویت همکاری خود و سازگاری با محیط امنیتی به‌طور فزاینده‌ای خصمانه مواجه هستند. برای ناتو، چالش حفظ انسجام اتحاد در میان تغییرات بالقوه در سیاست خارجی ایالات متحده و تقسیمات داخلی در میان کشورهای عضو ناتو، به‌ویژه در مورد حمایت آن‌ها از اوکراین است.
سال آینده، اتحادیه اروپا با دو چالش اصلاحات نهادی و احیای اقتصادی مواجه خواهد شد و در عین حال باید آمادگی خود را برای بحران‌ها تقویت کند. گزارش‌های منتشر شده در سال ۲۰۲۴ از سوی رئیس‌جمهور سابق فنلاند، سائولی نیینیستو و نخست‌وزیر سابق ایتالیا، ماریو دراگی، بر نیاز به رویکردی جامع‌تر و همکارانه‌تر به امنیت اروپا تأکید می‌کند. این موضوع فشار را بر کشورهای عضو برای افزایش آمادگی نظامی و غیرنظامی، افزایش رقابت‌پذیری و بازسازی پایگاه صنعتی دفاعی در سال آینده افزایش خواهد داد.
بریتانیا، با پیش‌بینی نقشی برجسته‌تر در ناتو، همچنین بر تقویت روابط خود با اتحادیه اروپا تمرکز خواهد کرد. بررسی دفاع استراتژیک که انتظار می‌رود در اوایل سال ۲۰۲۵ منتشر شود، هدف آن بازنگری قابلیت‌های دفاعی بریتانیا با اولویت دادن به نوآوری‌های فناوری، افزایش خودکفایی و ایجاد شراکت‌های منطقه‌ای یکپارچه‌تر است. در عین حال، دولت احتمالاً به دنبال توافق دفاعی بین بریتانیا و اتحادیه اروپا به‌عنوان راهی برای تقویت اتحاد خود خواهد بود.
خاورمیانه: ایران، سوریه و بی‌ثباتی بیشتر
پایان درگیری‌ها در خاورمیانه به احتمال زیاد در دستور کار سیاست خارجی ترامپ در سال ۲۰۲۵ نخواهد بود. با این حال، دولت جدید استراتژی منطقه‌ای خود را بر دو پایه امنیت اسرائیل و مهار ایران استوار خواهد کرد.
ترامپ حمایت قوی از اسرائیل را حفظ کرده و به اولویت دادن به نیازهای امنیتی آن ادامه خواهد داد، حتی اگر انتظار می‌رود او از دولت نتانیاهو بخواهد که عملیات نظامی خود را در غزه و لبنان پس از آتش‌بس در دومی کاهش دهد. این رویکرد هیچ توافق سیاسی را که به مسئله خودمختاری فلسطینی‌ها بپردازد یا ترامپ بتواند به‌عنوان پیروزی ادعا کند، ایجاد نخواهد کرد، اما به احتمال زیاد به آتش‌بس‌های تحمیلی اسرائیلی منجر خواهد شد.
در عین حال، دولت ایالات متحده به دنبال از سرگیری بحثی بلندمدت با عربستان سعودی در مورد توافق دفاعی برای تقویت یکپارچگی امنیت منطقه‌ای بین شرکای آمریکایی خواهد بود. این توافق به عادی‌سازی روابط سعودی-اسرائیلی مشروط خواهد بود و از دیدگاه ریاض نیز نیازمند حمایت از تشکیل دولت فلسطینی خواهد بود.
ترامپ همچنین نشان داده است که قصد دارد به تحریم‌های حداکثری که در سال ۲۰۱۸ پس از خروج از توافق هسته‌ای ایران بر تهران تحمیل کرد، بازگردد. هدف احتمالی این رویکرد نه حمایت از تغییر رژیم در تهران – که امید فعالان در خارج است – بلکه به اجبار به مذاکرات جدید درباره برنامه هسته‌ای ایران و انتقال کمک‌های مرگبار به روسیه و بازیگران غیر دولتی است.
سقوط سریع و غیرمنتظره بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه در دسامبر با جشن و شادی در داخل کشور مواجه شده است. در حالی که انتقال سیاسی پیش رو به‌دور از قطعیت است، سقوط اسد موقعیت ایران و محور گروه‌های مقاومت در سراسر خاورمیانه را تضعیف کرده است. بدون درگیر شدن هماهنگ و فرآیندهای دیپلماتیک همراه، این برنامه وسیع احتمالاً چرخه درگیری‌ها را تشدید خواهد کرد تا اینکه ثبات بیشتری را در منطقه تشویق کند.
بریتانیا در جهان: زمان تصمیم‌گیری – اروپا یا آمریکا؟
با تشکیل دولت جدید کارگری در بریتانیا، اولویت سیاست خارجی این کشور در سال آینده، تعادل روابط با ایالات متحده و اروپا خواهد بود. توجه بیشتری به نقش بریتانیا در امنیت اروپا در حالی که جنگ در اوکراین به سال چهارمش ادامه می‌دهد، معطوف خواهد شد. دولت استارمر قبلاً ۳ میلیارد پوند کمک نظامی سالانه به اوکراین «برای هر مدت که لازم باشد» و همچنین برای دستیابی به هدف سالانه هزینه‌های دفاعی ناتو معادل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی، با هدف آینده ۲.۵ درصد را متعهد شده است.
اما انتخاب دوباره دونالد ترامپ می‌تواند بریتانیا را تحت فشار قرار دهد تا این تعهد را زودتر برآورده کند، اگر او – همان‌طور که تهدید کرده است – حمایت ایالات متحده از ناتو را بسیار بیشتر به‌صورت معامله‌گرانه کند. دولت کارگری می‌تواند از این فرصت برای ایجاد پیوندهای امنیتی قوی‌تر با همسایگان اروپایی خود استفاده کند.
اینکه آیا این پیوندها به همکاری‌های اقتصادی بیشتر منجر خواهد شد، موضوع دیگری خواهد بود که بریتانیا در سال ۲۰۲۵ باید به آن توجه کند. اگر ترامپ به برنامه‌های خود برای اعمال تعرفه بر شرکای تجاری ایالات متحده ادامه دهد، آنگاه بریتانیا باید تصمیم بگیرد که آیا توافق معافیتی با ایالات متحده منعقد کند یا به همسایگان اروپایی خود بپیوندد.
میزان توانایی بریتانیا برای ایفای نقش فعال در دیگر نقاط داغ استراتژیک، از جمله اقیانوس هند و اقیانوس آرام – جایی که تهدید درگیری با انتخاب دوباره ترامپ افزایش می‌یابد – به این سوال بستگی خواهد داشت: آیا این کشور می‌تواند رشد اقتصادی را برای حفظ نفوذ جهانی خود تولید کند؟
آفریقا: قاره باید لحظه G20 خود را غنیمت بشمارد
صدای آفریقا در سال ۲۰۲۵ در صحنه جهانی تقویت خواهد شد، زیرا آفریقای جنوبی ریاست‌جمهوری را بر عهده می‌گیرد و در نوامبر میزبان فروم G20 جدید و گسترش‌یافته خواهد بود. اتحادیه آفریقا (AU) در فوریه رئیس جدید کمیسیون خود را انتخاب خواهد کرد و از زمان عضویت در G20 در سال ۲۰۲۳، در این فروم نیز شرکت خواهد کرد.
همکاری بین AU و آفریقای جنوبی فرصتی مهم برای پیشبرد اصلاحات نهادی و گسترش شمول آفریقا در حکمرانی جهانی فراهم می‌کند. انتخابات کلیدی در مالاوی در سپتامبر و تانزانیا و ساحل عاج در اکتبر به‌عنوان آزمون‌های حیاتی برای دموکراسی عمل خواهند کرد. در سال ۲۰۲۴، تشکیل دولت وحدت ملی در آفریقای جنوبی و پیروزی‌های اپوزیسیون در سنگال، بوتسوانا و موریس، پیروزی‌های مهمی برای پلورالیسم دموکراتیک در آفریقا بودند. اینکه آیا قاره می‌تواند بر این دستاوردها بنا کند و از خشونت‌های پس از انتخابات که امسال در موزامبیک آشفتگی ایجاد کرد، جلوگیری کند، هنوز مشخص نیست.
انتخاب دوباره دونالد ترامپ خطر تضعیف روابط ایالات متحده با آفریقا را به همراه دارد، با احتمال قابل توجهی که دولت جدید حمایت خود را از طرح‌های بهداشتی و دموکراسی و هر پروژه دیگری که به‌عنوان منافع فوری ایالات متحده در نظر گرفته نشود، کاهش دهد.
شرکت‌های آمریکایی که در حال حاضر در سرمایه‌گذاری‌های خود در آفریقا محدود هستند، ممکن است در یک محیط بیشتر معامله‌گرانه، تعاملات خود را کاهش دهند. اما این بازگشت همچنین فرصت‌هایی ایجاد می‌کند و می‌تواند قدرت‌های میانه و اقتصادهای نوظهور را تشویق کند تا نفوذ خود را در آفریقا از طریق افزایش تجارت، سرمایه‌گذاری و شراکت‌های جدید گسترش دهند.
روسیه و اوکراین: سال ۲۰۲۵ برای اوکراین سرنوشت‌ساز است
سیاست غربی برای نگه داشتن اوکراین در جنگ، به‌جای کمک به پیروزی آن، کشور را – و به تبع آن، جهان غرب را – به آستانه شکست در برابر روسیه خواهد رساند.
کاهش کمک‌های نظامی، روسیه‌ای جسورتر و ادامه عدم وجود رهبری در غرب به این معنی است که اوضاع برای اوکراین در سال ۲۰۲۵ بدتر خواهد شد. قابل توجه است که هیچ رهبر غربی فراتر از «کشورهای خط مقدم» خواستار پیروزی اوکراین نشده است. باور بین رهبران غربی که اوکراین نمی‌تواند در این جنگ پیروز شود، احتمالاً در سال ۲۰۲۵ بیشتر خواهد شد و چرخه‌ای خودتقویت‌کننده از کاهش حمایت و افزایش تلفات نظامی را به دنبال خواهد داشت. اما مهم است که به یاد داشته باشیم که مسکو به دنبال کنترل است، نه لزوماً سرزمین.
به همراه انتخاب دوباره دونالد ترامپ، این موضوع به ترویج توافقی سازش‌کارانه کمک می‌کند. اما این موضوع به‌جای حل منازعه، آن را منجمد خواهد کرد و احتمالاً به از دست دادن سرزمین‌ها از سوی کی‌یف منجر خواهد شد. خستگی در میان اهداکنندگان غربی و پیروزی جزئی روسیه، که به‌عنوان بهترین نتیجه ممکن فروخته می‌شود، بزرگ‌ترین تهدیدات برای اوکراین در سال ۲۰۲۵ هستند.
با این حال، حتی اگر روسیه در ماه‌های اخیر پیشرفت‌های نظامی در اوکراین داشته باشد، این پیشرفت‌ها غیرقابل شکست نیستند و تحت فشار شدید، به‌ویژه مالی قرار دارند. اقتصاددانان می‌گویند که ولادیمیر پوتین تنها ۱۲ تا ۱۸ ماه فرصت دارد تا این مسیر را ادامه دهد قبل از اینکه مجبور به اتخاذ تصمیمات سخت داخلی شود. جهان غرب – یا به احتمال زیاد ائتلافی از کشورهای مایل – باید این فشارها را شناسایی کرده و به‌دنبال بهترین راه برای فشردن روسیه در سال ۲۰۲۵ باشد.
گرمایش جهانی: COP30 در برزیل سرنوشت‌ساز خواهد بود
چالش‌های بزرگی برای اقدام مؤثر در زمینه تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۵ وجود دارد. حرکت به سمت یک اقتصاد جهانی با انتشار صفر، اجتناب‌ناپذیر نیست و اجماع بر سر توافق پاریس و هدف اصلی آن برای حفظ گرمایش جهانی زیر ۲ درجه سانتی‌گراد در حال تضعیف است.
کاهش کربن در بخش‌های کلیدی ممکن است به‌دلیل سیاست‌های محافظه‌کارانه فزاینده، مختل شود – تعرفه‌های وضع‌شده بر خودروهای برقی چینی که توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده اجرا شده، ممکن است توسط کشورهای بیشتری تکرار شود، در حالی که اتحادیه اروپا ممکن است تعرفه‌های خود را به سایر فناوری‌های پاک گسترش دهد. به‌طور حیاتی، انتظار می‌رود رئیس‌جمهور منتخب ترامپ آمریکا را از توافق پاریس خارج کند، یارانه‌های انرژی تجدیدپذیر را کاهش دهد و به حمایت از سوخت‌های فسیلی روی آورد.
COP30 در نوامبر در بلم، برزیل برگزار خواهد شد. نمایندگان سعی خواهند کرد توافق کنند که چگونه برنامه‌های کشورهای مختلف برای کمک به تلاش‌های جهانی تغییرات اقلیمی باید اجرا شود – این «مشارکت‌های ملی تعیین‌شده» باید تا پایان فوریه ارائه شوند. به همین دلیل، COP30 یک لحظه سرنوشت‌ساز برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی بی‌ضابطه، اطمینان از انتقال انرژی و تأکید بر توافق پاریس خواهد بود. طرف‌ها همچنین فشار بیشتری بر بخش خصوصی برای تقویت برنامه‌های کاهش کربن خود وارد خواهند کرد. با توجه به تنوع زیستی منحصر به فرد برزیل، انتظار می‌رود که طبیعت در مذاکرات به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد، از جمله حرکت به سمت یک اقتصاد زیستی که از انتقالات در سراسر بخش‌ها، از جمله سوخت و غذا حمایت می‌کند.
با توجه به اینکه مذاکرات پرتنش در COP29 در باکو نتیجه‌ای ناامیدکننده و ناکافی در زمینه تأمین مالی اقلیمی به بار آورد، فشار بر COP30 در برزیل در سال آینده برای ایجاد نتایج معنادارتر از مذاکرات اقلیمی افزایش خواهد یافت.
حقوق بین‌الملل: آیا دادگاه‌ها می‌توانند دولت‌ها و رهبران آن‌ها را پاسخگو کنند؟
با صدور حکم دستگیری در نوامبر برای نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو به‌دلیل جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت، دادگاه کیفری بین‌المللی اکنون حکم‌های دستگیری برای دو رئیس‌جمهور در حال خدمت دارد – ولادیمیر پوتین نیز دیگری است. توجه به این معطوف خواهد شد که کدام یک از ۱۲۴ کشور عضو، تصمیم دادگاه را اجرا کرده و سفر آن‌ها را در سال ۲۰۲۵ محدود خواهد کرد.
انتظار می‌رود که با بازگشت دونالد ترامپ به مقام خود، تعهدات چندجانبه ایالات متحده تضعیف شود و او به تعدادی از معاهدات بین‌المللی، از جمله توافق اقلیمی پاریس، انتقاد کند – اگر نه به‌سادگی نادیده بگیرد. میزان حمایتی که کشورهای دیگر از حاکمیت بین‌المللی قانون در برابر رد ترامپ خواهند کرد، پیامدهای بزرگی خواهد داشت. پرونده‌ای که در سال ۲۰۲۳ توسط آفریقای جنوبی در دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) مطرح شده است، که ادعا می‌کند اقدامات اسرائیل در غزه به تعهدات آن تحت کنوانسیون ژنو آسیب می‌زند، در سال آینده ادامه خواهد یافت و اسرائیل تا ژوئیه فرصت دارد تا پاسخ کتبی خود را به این اتهامات ارائه دهد.
نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری درباره تعهدات مرتبط با تغییرات اقلیمی کشورهای عضو در سال ۲۰۲۵ ارائه خواهد شد. اما مشخص نیست که آیا این نظر به هدایت کشورهای مختلف به سمت اقدام قوی‌تر در زمینه تغییرات اقلیمی کمک خواهد کرد یا تنها به یک جشنواره برای وکلای بین‌المللی تبدیل خواهد شد.
باید منتظر انتشار یک سیاست جدید از سوی دفتر دادستان دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد پیگرد جنایات بین‌المللی مبتنی بر سایبر بود – مداخله‌ای به‌موقع در حالی که جنگ‌ها به‌طور فزاینده‌ای ترکیبی و عملیات سایبری دولتی به‌طور فزاینده‌ای مضر می‌شوند.
منبع: اندیشکده چتم هاوس-اندیشکده روابط بین الملل
