آقایان موافق فیلترینگ! با رفع فیلتر واتساپ آسمان به زمین آمد؟!

اصولا آیا با رفع فیلتر واتساپ به عنوان یک پیام رسان نه چندان محبوب! آسمان به زمین آمد؟ دقیقا چه اتفاقی افتاد که هفته های قبل اتفاق نمی افتاد؟ واقعیت این است که واتساپ همچنان یکی از پرکاربردترین پیام‌رسان‌ها در ایران است، در مراکز استان‌ها ۴۲ درصد، در شهرستان‌ها ۳۳ درصد، و در روستاها ۲۶ درصد از مردم از واتساپ استفاده می‌کنند.

در هفته گذشته، رفع فیلتر واتساپ یکی از پربازدیدترین اخبار در فضای مجازی و رسانه‌ها بود. این پیام‌رسان که در سال ۱۴۰۱ و هم‌زمان با اتفاقات آن سال مسدود شده بود، حالا پس از کش‌وقوس‌های فراوان، بار دیگر در دسترس کاربران قرار گرفته است. این اقدام  به دستور شورای عالی فضای مجازی و با تصمیم دولت چهاردهم انجام شد، واکنش‌های متعددی را در پی داشت.

واتساپ در پی اتفاقات سال ۱۴۰۱ و با تصمیم نهادهای حاکمیتی مسدود شد. در دی‌ماه ۱۴۰۳، پس از ماه‌ها بحث و جدل و جلسات متفاوت، این پیام‌رسان رفع فیلتر شد. دولت چهاردهم این اقدام را در راستای یکی از وعده‌های انتخاباتی خود دانست. برخی از طرفداران دولت نیز پیش‌تر از این موضوع حمایت کرده بودند. این رفع فیلتر در حالی صورت گرفت که برخی کارشناسان آن را نشانه‌ای از تلاش برای کاهش شکاف میان مردم و حاکمیت عنوان کردند.

از طرفی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در اظهارنظری درباره این تصمیم اعلام کرد که این اقدام در راستای سیاست‌های کشور اتخاذ شده است. با این حال، هیچ سخنی از جزئیات این شرایط یا ارتباطات احتمالی با شرکت متا (مالک واتساپ و اینستاگرام) به میان نیاورده است.

این پرسش که چرا واتساپ رفع فیلتر شده است اما اینستاگرام که تحت مالکیت همان شرکت است همچنان مسدود باقی مانده، یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در فضای عمومی و رسانه‌ای بوده است. دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به این انتقادها عنوان کرد که رفع فیلتر دیگر سکوها منوط به پذیرش شرایط ایران از سوی آنها خواهد بود. این اظهارنظر، گمانه‌زنی‌ها درباره مذاکرات احتمالی میان ایران و متا را افزایش داده است، هرچند هیچ سند یا بیانیه رسمی در این باره منتشر نشده است.

واکنش نمایندگان مجلس
در روزهای منتهی به جلسه شورای عالی فضای مجازی، برخی نمایندگان مجلس تلاش کردند با جمع‌آوری امضای مخالفین، مانع از رفع فیلتر واتساپ شوند. این اقدام نشان‌دهنده شکاف عمیق میان تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و دولت در خصوص سیاست‌گذاری فضای مجازی است. مخالفان در مجلس معتقد بودند که رفع فیلتر واتساپ می‌تواند به کاهش امنیت ملی منجر شود. با این حال، این تلاش‌ها در نهایت موفق به جلوگیری از تصمیم شورای عالی فضای مجازی نشد.

واکنش‌های رسانه‌ای
رفع فیلتر واتساپ با واکنش‌های متنوعی در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی همراه بود. برخی رسانه‌ها این اقدام را نشانه‌ای از تلاش دولت برای کاهش تنش‌های اجتماعی و بازسازی اعتماد عمومی دانستند. در مقابل، برخی دیگر از رسانه‌ها و کارشناسان، این تصمیم را عجولانه و بدون در نظر گرفتن پیامدهای امنیتی آن گزارش کردند.