ایمنی غذایی یعنی اطمینان از اینکه غذایی که مردم جامعه استفاده میکنند بهطور کامل سالم و فاقد هرگونه آلودگی باشد؛ این آلودگی میتواند شامل آلودگی میکروبی، انگلی یا شیمیایی باشد
طبق تعریف فائو، ۱۹۹۶امنیت غذایی یعنی وضعیتی که در آن همه مردم، در همه زمانها ، دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی، به غذای سالم ، مغذی و کافی داشته باشند که نیازهای تغذیه ای و ترجیحات غذایی آنها را برای یک زندگی فعال و سالم برآورده کند.»
ناامنی غذایی به عدم دسترسی کافی به غذای خوب، سالم و مناسب با توجه به فرهنگ آن جامعه اشاره دارد.
ویژگی های امنیت غذایی:
مفهوم امنیت غذایی همچنین شامل وجود ویژگی های زیر است:
غذای کافی: اگر غذای کافی بر اساس نیاز های تغذیه ای فرد وجود داشته باشد.
غذای خوب: باید طعم، بافت و سایر صفات مطلوب را داشته باشد.
غذای سالم: باید مغذی بوده و دارای ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، انرژی و تمام مواد مغذی دیگری باشدکه بدن ما به آن نیاز دارد،.
غذای همخوان با فرهنگ جامعه: دسترسی به غذای فرهنگی مناسب به این معنی است که مردم به غذاهایی دسترسی دارند که با آن آشنا هستند و در فرهنگ غذایی آنها مورد قبول و قابل مصرف است.
ارکان امنیت غذایی:
اساساً چهار رکن / مؤلفه امنیت غذایی وجود دارد.:
فراهم بودن غذا:وجود مقدار کافی غذای مناسب که به عوامل زیر وابسته است: تولید داخلی، ظرفیت واردات، ذخایر مواد غذایی، کمک های غذایی.
دسترسی:دسترسی فیزیکی و اقتصادی به غذا که به قدرت خرید، درآمد جمعیت، زیرساخت های حمل و نقل و بازار بستگی دارد.
مصرف:دریافت رژیم غذایی به مقدار کافی و توانایی استفاده از مواد مغذی در بدن است.
عواملی که بر مصرف اثر می گذارند عبارتند از ایمنی مواد غذایی، بهداشت و شیوههای تولیدی که در تولید، برداشت و ذخیرهسازی کشاورزی اولیه بکار میرود. فرآوری مواد غذایی؛ حمل و نقل، خرده فروشی، عادات و رفتارهای غذایی خانوارها، کیفیت و تنوع رژیم غذایی: رفع نیازها از نظر انرژی، درشت مغذی ها و ریز مغذی ها.
ذائقه و دانش تغذیه ای خانواده ها در نحوه تخصیص بودجه برای تهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده است عامل مهمی در تامین امنیت غذایی جامعه است. امنیت غذایی زمانی تامین می شود که سرانه سبد غذایی خانواده به صورت صحیح انتخاب و تهیه شود، برای افراد خانواده کافی و به صورت صحیح طبخ شود تا عناصر و مواد غذایی سالم و صحیح به سلولها و اندامهای بدن برسد.
پابرجایی و ثبات:شامل ثبات در عرضه و دسترسی: عواملی مانند تغییرات آب و هوا، نوسانات قیمت، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی بر ثبات عرضه و دسترسی اثر می گذارند.
بسمه تعالی
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۳۰/۷/۱۳۸۵ بنا به پیشنهاد شماره ۱۹۰۹۳۲ مورخ ۹/۸/۱۳۸۴
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به استناد بند (الف) ماده (۸۴) قانون برنامه
چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ ـ آیین
نامه تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی
ماده ۱ – در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف – قانون: قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی
ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ ـ
ب ـ شورای عالی: شورای عالی سلامت و امنیت غذایی
ماده ۲ – به منظور حفظ و ارتقای سلامت و بهبود کیفیت زندگی آحاد مردم، اتخاذ
تدابیر مناسب، سیاستها و راهبردهای کلان در جهت رسیدن به این هدف و همچنین
نهادینه کردن مدیریت، سیاستگذاری، ارزشیابی و هماهنگی در قلمرو سلامت همگانی و
امنیت غذا وتغذیه، شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور برای گسترش هماهنگی و
همکاریهای بین بخشی در موارد یادشده تشکیل می شود و مصوبات آن پس از تأیید هیئت
وزیران لازم الاجرا می باشد.
ماده ۳ ـ اعضای شورای عالی عبارتند از :
۱ – رییس جمهور (رییس)
۲ – وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (دبیر)
۳ – رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
۴ – وزیر آموزش و پرورش
۵ – وزیر جهادکشاورزی
۶ – وزیر بازرگانی
۷ – وزیر صنایع و معادن
۸ – وزیر رفاه و تامین اجتماعی
۹ ـ وزیر کشور
۱۰ـ وزیر دادگستری
۱۱ـ وزیر نیرو
۱۲ ـ وزیر ذی ربط حسب مورد
۱۳ – رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
۱۴ – رییس سازمان حفاظت محیط زیست
۱۵ ـ رییس سازمان تربیت بدنی
۱۶ – رییس سازمان نظام پزشکی کشور
تبصره ۱ ـ دعوت از سایر افراد متخصص برای شرکت در جلسات شورا بدون حق رای توسط
دبیر شورای عالی مجاز است.
تبصره ۲ ـ از رؤسای کمیسیونهای بهداشت و آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی حسب
مورد برای شرکت در جلسات شورای عالی دعوت بعمل می آید.
۲ ـ در صورت عدم حضور رییس جمهور در جلسه شورای عالی ریاست جلسه با معاون اول رییس
جمهور خواهد بود.
ماده ۴ – وظایف شورای عالی عبارتند از :
۱ ـ ایجاد هماهنگی و سیاستگذاری در تمام موارد مرتبط به سلامت همگانی و امنیت
غذایی و تغذیه
۲ ـ بررسی پیشنهادها و برنامه های راهبردی ارایه شده در وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی و سایر دستگاههای اجرایی ذی ربط درخصوص خدمات سلامتی و امنیت غذایی
۳ ـ بررسی آیین نامه های اجرایی در زمینه گسترش همکاریهای بین بخشی در امر سلامت،
امنیت غذایی و تغذیه
۴ ـ بررسی گزارش نظارت بر حسن اجرای سیاستهای اعلام شده و آیین نامه های مصوب و
ارایه گزارش سالانه
ماده ۵ – شورای عالی حداقل هر سه ماه یکبار تشکیل جلسه می دهد.
تبصره ۱ – درصورت نیاز، جلسات اضطراری با پیشنهاد دبیر و موافقت رییس شورای عالی
برگزار خواهد شد.
تبصره ۲ ـ جلسات شورای عالی با حضور رییس شورا (نایب رییس) و نصف به علاوه یک
اعضاء رسمیت می یابد.
تبصره ۳ ـ تصمیمات شورای عالی با رأی اکثریت اعضای حاضر اتخاذ می شود.
تبصره ۴ ـ شورای عالی دارای دبیرخانه ای است که محل استقرار آن در وزارت بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی می باشد.
تبصره ۵ ـ مصوبات شورای عالی پس از تأیید هیئت وزیران به دستگاههای اجرایی ابلاغ و
از زمان ابلاغ برای کلیه دستگاههای دولتی لازم الاجرا می باشد.
ماده ۶ ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می تواند حسب مورد نسبت به ایجاد
کارگروههای تخصصی برای پشتیبانی امور شورای عالی اقدام نماید.
پرویز داودی
معاون اول رئیس جمهور