
نمایش «شب شکار»، محصول گروه نمایشی «مضحکه»، بر اساس نمایشنامهی «چلچراغ» از پنجم آبانماه در سالن بوتیک هنر ایران آغاز میشود
علیرضا نیاکان -نمایش «شب شکار»، محصول گروه نمایشی «مضحکه»، به نویسندگی منیره ماری مقدم بر اساس نمایشنامهی «چلچراغ» اثر سامان شکیبا و کارگردانی مشترک سامان شکیبا و مژگان جودکی، از پنجم آبانماه در سالن بوتیک هنر ایران آغاز میشود. این اثر، که تلفیقی از سیاهبازی، آیینهای بومی ترکمن و زبان تختحوضی است، در ظاهر به موضوعات کلاسیک حسادت، انتقام و عشق میپردازد، اما در عمق ساختاری، تلاشی است برای مهندسی معکوسِ مفهوم «تراژدی» در فرهنگ ایرانی.
«شب شکار» با زیرکی، از فضای کارناوالی تختحوضی بهره میبرد تا مخاطب را درگیر شوخیهای سطحی کند، در حالی که همزمان، یک نقد متافیزیکی بر ساختارهای قدرت و میل انسانی را در پسزمینه پیش میکشد. این نمایش، با گنجاندن عناصر بومی ترکمن، مرزهای جغرافیایی تئاتر ملی را نیز به چالش میکشد و نشان میدهد که چگونه رنجها و شادیهای بنیادین بشری در هر اقلیم، جلوههای بصری متفاوتی مییابند.
گفتوگوی مفصل با کارگردانان: کالبدشکافی «شکار» و «سیاه»
سامان شکیبا: «شکار» استعارهی تقابل سوژه با ناخودآگاه جمعی
سامان شکیبا (کارگردان، بازیگردان و طراح حرکت)، که سابقهی طولانی در پژوهش بر فرمهای اجرایی سنتی دارد، دیدگاه خود را دربارهی هستهی مفهومی نمایش اینگونه تبیین میکند:
«ما با پدیدهای به نام «شکار» مواجههایم که تنها به معنای فیزیکی آن محدود نمیشود. در جهان نمایش، شکار همواره استعارهای از تسلط سوژه بر ابژه است؛ خواه ابژه یک انسان باشد، خواه یک آرمان یا یک حقیقت سرکوبشده. در «شب شکار»، آنچه شکار میشود، اغلب خودِ سوژه است. ما با میل سیریناپذیر انسان برای تملک مواجهیم؛ میل به تملک دیگری، به تملک عشق، یا حتی تملکِ یک حسرت قدیمی. این همان موتور محرکهی درام است که آن را به تراژدی نزدیک میکند، هرچند که با پوششی از تختحوضی پوشانده شده باشد.»
«نقش سیاه برای من حیاتی است. سیاه در این نمایش نه فقط وسیلهی خندهگیری، بلکه نمایندهی حقیقت غیرقابل تحمل است. وقتی سیاه شروع به طنز میکند، در واقع دارد ساختارهای ایدئولوژیک یا انتظارات اجتماعی را به سخره میگیرد تا زمینهی اعتراف فراهم شود. اگر خندهی مخاطب در حین نمایش، لحظهای از درک ماهیت انتقام یا حسادت به او بخورد، مأموریت ما محقق شده است. ما تلاش کردیم تا پیوند میان روح طنز فلسفی نمایشهای سنتی، که عمری به اندازهی تاریخ تئاتر ما دارد، با زبان دراماتیک و فرمالیستی امروز برقرار کنیم. این پیوند نیازمند یک بازیگردانی دقیق بود؛ بازیگر باید همزمان در دو جهان زیست کند: جهان وهمآلود و آیینمحور نمایش، و جهان معاصر و آگاه به نقد.»
«از منظر طراحی حرکت، اقتباس ما از آیینهای ترکمن صرفاً جنبهی تزئینی ندارد. این آیینها خودشان زبان بدن یک جامعهی مشخص هستند؛ زبانی که در آن غم و شادی در یک رقص واحد حلول میکنند. ما این زبان بدن را برداشتیم و آن را به ابزاری برای نمایش تعارض درونی شخصیتها تبدیل کردیم. به عنوان مثال، حرکاتی که در ابتدا به نظر میرسند شاد و آیینی باشند، در لحظهی اوجگیری، به دلیل تضاد با حس درونی شخصیت، تبدیل به حرکاتی شکسته و متلاشی میشوند. این یعنی تحلیل حرکت بر اساس روانشناسی شخصیت، نه صرفاً بازنمایی فرم.»
مژگان جودکی: ساختن جهان از طریق رمز و اسطوره در فضا و لباس
مژگان جودکی (کارگردان و طراح فضا/لباس) بر جهانسازی نمایشی تأکید میکند:
آ جهان «شب شکار» یک جهان واقعی نیست؛ این یک جهان رؤیایی و اسطورهای است که از تکههایی از آیینهای مختلف ایران ساخته شده. استفاده از آیین ترکمنی صرفاً به خاطر زیبایی بصری آن نیست؛ بلکه به خاطر ساختار روایی نهفته در آن آیینهاست که به درام ما عمق میبخشد.»
«طراحی فضا و لباس، تلاشی برای ایجاد یک بافت واحد بود. لباسها باید همزمان قدمت را فریاد بزنند و فرم معاصر کار را حفظ کنند. برای همین، ما از الگوهای سنتی فاصله گرفتیم و بر بافت، رنگ و حجم تمرکز کردیم تا لباسها به مثابه پوست دوم شخصیتها، بخشی از سنگینی روحی آنها را به دوش بکشند. در نهایت، هدف ما خلق یک اثر متراکم بود؛ متنی که بتوان هر بار لایهای تازه از آن را با استفاده از نشانههای بصری و حرکتی خواند.»
در نمایش «شب شکار» گروهی از هنرمندان برجسته و پرتجربه شامل:
احمد الحاقی، سعید مقبری، فاطمه زمانی، علی صدیقی سعید، بابک جدی، امید زردشت، منیره ماری مقدم، نیما عینالوند، سارا جوادی، بهار جامی، مارال صفار، محمدطاها مرتضایی و سامان شکیبا به ایفای نقش میپردازند.
عوامل تولید نمایش عبارتاند از:بازیگردان و طراح حرکت: سامان شکیبا
دستیار کارگردان: میثم واحدی
طراحی صحنه و لباس: مژگان جودکی و سامان شکیبا
نور و صدا: آرمان ربانیفر
موسیقی: محمودرضا صفری
گریم: زرین سلیمانی
مدیر تبلیغات و طراح پوستر: سعید مقبری
مدیر صحنه: منیره ابراهیمی
مدیر روابط عمومی: لیلا نصیریان
سرپرست گروه: فلورا کریمخانی
مجری طرح: زهره لطفاللهزاده
تهیهکننده: منیره ماری مقدم
امور رسانه:علیرضا نیاکان





