پایگاه خبری موج نو نیوز به هم پیوستن یک آغاز در کنارهم ماندن پیشرفت با هم کار کردن موفقیت
اوراق خزانه زیرمجموعه اوراق قرضه است که در ایران به عنوان اوراق خزانه اسلامی اخزا شناخته می‌شود. در این مطلب از کاریزما لرنینگ به خرید اوراق خزانه در بورس پرداختیم و محاسبه کارمزد خرید و فروش اوراق خزانه را به طور کامل توضیح دادیم. در ادامه با ما همراه باشید.
اوراق خزانه چیست؟
اسناد خزانه، نوعی اوراق بهادار و اوراق قرضه کوتاه مدت بدون تقسیم سود است که نشان دهنده تعهد دولت به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است و این اوراق بانام منتشر می‌شوند. هدف اصلی دولت‌ها از انتشار اوراق خزانه، پرداخت و تسویه بدهی‌ها، کنترل نقدینگی بازار، اجرای سیاست‌های پولی، تأمین کسری بودجه و مدیریت بازار به پیمانکاران است. اسناد خزانه با مبلغ اسمی مشخص، در تاریخ سررسید معین به طلبکاران و پیمانکاران پروژه‌های دولتی داد‌ه می‌شود.
اوراق خزانه اسلامی اخزا چیست؟
اسناد خزانه اسلامی نوعی اوراق بهادار است که دولت برای تسویه بدهی‌های خود بابت طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌کند. در دنیا این اوراق توسط دولت با قیمتی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروختـه و از نقدینگی حاصل از فروش، بدهی‌های دولت پرداخت می‌شود. از آنجا که اوراق قرضه مبتنی بر قرض با بهره است، از دیدگاه اسلام ربا محسوب شده و حرام است. اخزا در ایران به علت همین مشکلات فقهی صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌شود. اخزا مهمترین ابزار، جهت اعمال سیاست‌های پولی دولت است. نقدینگی این اوراق بسیار بالاست و دارنده آن می‌تواند در فرابورس اقدام به فروش آن کند.
ویژگی اوراق اخزا
از مزایا و معایب اوراق اخزا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سررسید اخزا کمتر از یک سال (۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته) است.
- ریسک خرید و فروش آن نزدیک به صفر است.
- نقدشوندگی بالایی دارد و در فرابورس قابل معامله است.
- در این اسناد سود دوره‌ای تعلق نمی‌گیرد.
- اسناد خزانه اوراق بهاداری هستند که بانام منتشر می‌شود.
- این اوراق به سیاست‌های پولی دولت جهت جلوگیری از تورم کمک می‌کند.
- اوراق اخزا معاف از مالیات هستند.
- به حفظ استقلال کشور با استفاده از تامین مالی داخلی کمک می‌کند.
چرا اسناد خزانه اسلامی بدون ریسک هستند؟
بزرگترین دغدغه و ترس سرمایه‌گذاران، عدم تعهد پرداخت، در زمان سررسید است. دولت برای رفع این نگرانی، به بدهی‌ها اولویتی هم اندازه حقوق و مزایای کارمندان خود می‌دهد و نام بدهی ممتاز به آن می‌دهد. خزانه داری کشور نیز متعهد می‌شود پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در سررسید اوراق پرداخت کند. این قرارداد به اعتبار امضا وزیر امور اقتصاد و دارایی کشور است؛ به همین علت اوراق خزانه اسلامی اخزا، ریسک نکول ندارد.
آیا اوراق اخزا ریسک نقد شوندگی دارند؟
یکی از بزرگترین مزایای صدور اوراق خزانه در بورس، افزایش نقدینگی برای دارندگان این اوراق است؛ زیرا به دلیل وجود بازار بزرگ فرابورس با نقدشوندگی بالا، دارندگان این اوراق می‌توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام کنند. به این نکته توجه کنید که حجم معاملات در فرابورس روزانه به بیش از ۲ هزار میلیارد ریال در روز می‌رسد.
چگونه اوراق خزانه بخریم؟
همانطور که پیشتر اشاره شد این اوراق تنها در فرابورس قابل معامله هستند. برای خرید و فروش این اوراق با قیمت روز آن، می‌توان در یکی از کارگزاری‌های معتبر اقدام به معامله کرد. جهت خرید نماد اخزا می‌توان آن را در سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها جست‌وجو کرد.
اولین قدم برای خرید اوراق خزانه در کارگزاری‌های مجاز، دریافت کد بورسی از سامانه سجام است. برای دریافت کد بورسی دکمه زیر را کلیک کنید.
برای مشاهده لیست نماد اوراق خزانه به سایت tsetmc.com مراجعه و “اخزا” را جستجو کرد. نماد اخزا با ارقامی در مقابل آن قابل مشاهده است که این ارقام بیانگر تاریخ سررسید آنهاست. به عنوان مثال در سایت نماد «اخزا ۹۹۱۰۲۵» نشانگر آن است که زمان سررسید این اوراق تاریخ ۹۹/۱۰/۲۵ است.
اسناد اخزا چگونه منتشر می شوند؟
وزارت اقتصاد و دارایی به نمایندگی از دولت، اوراق اخزا را منتشر می‌کند. بعد از احراز هویت و دریافت اطلاعات توسط بانک، لیست پیمانکاران به فرابورس منتقل می‌شود. حداکثر بعد از ۱۰ روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت می‌شود. این اوراق به صورت الکترونیکی صادر و در سامانه‌های معاملاتی بازار سرمایه به پیمانکاران ارائه می‌شود.
عرضه اولیه اوراق بهادار در بازار اولیه فرابورس به دو روش انجام می‌شود:
- ثبت سفارش (بوک بیلدینگ): در این روش قیمت توسط خریدارن به صورت نزولی انجام می‌گیرد. در طول این فرآیند، حداقل باید ۸۰ درصد از اوراق عرضه شده به فروش برسد.
- حراج: در این مدل، قیمت پایه اعلام می‌شود و خریداران براساس رقابت، به قیمت نهایی می‌رسند. اوراق خزانه عامل اصلی تعیین کننده قیمت، نرخ سود مورد انتظار اوراق است.
سود اوراق خزانه چقدر است؟
در بازار فرابورس ایران هر اوراق اخزا، قیمت اسمی ۱۰۰ هزار تومان دارد. با در نظر گرفتـن دو عامل موثر نرخ سود و مدت زمان سررسید می‌توان قیمت اوراق بهادار را مشخص کرد. از آن جایی که قیمت روز اخزا، به مدت زمان سررسید وابستـه است، میزان بازدهی مورد انتظار از آن متفاوت است. به این نکته توجه کنید میزان کارمزد خرید و فروش اوراق خزانه ۰٫۰۷ است.
برای محاسبه نرخ تنزیل اوراق خزانه اسلامی، باید مبلغ اسمی اوراق را با در نظر گرفتـن زمان باقی مانده تا سررسید و نرخ قابل پیشبینی، تنزیل کرد. فرمول زیر نشان دهنده قیمت فعلی این اسناد است:
نرخ سود تا زمان سررسید (YTM)، میزان بازدهی در صورت خرید یک اوراق و نگهداری آن تا سررسید به خریدار را نشان می‌دهد. منظور از بازدهی، اختلاف قیمت خرید در هنگام صدور اوراق و قیمت روز آن به هنگام فروش است.
فرمول زیر نحوه محاسبه بازدهی اخزا تا زمان سررسید را نشان می‌دهد:
سخن پایانی اسناد اخزا
در این مطلب به ویژگی‌ها و نحوه خرید این اوراق پرداختیم. اسناد خزانه اسلامی به منظور تنظیم میران نقدینگی در خزانهکشور منتشر می‌شود. این اوراق با توجه به ضمانت وزارت اقتصاد و دارایی در بازپرداخت مبلغ اسمی در موعد مقرر، کاملا بدون ریسک نکول صادر می‌شود. این اوراق در فرابورس قابل معامله هستند به همین علت نقدشوندگی بسیار بالایی دارند.