در چنین شرایطی کانون عالی انجمن های صنفی کارگری برپا شد

در چنین شرایطی کانون عالی انجمن های صنفی کارگری برپا شد

زمان انتشار : 2023/11/22 - 02:15

پرداختن به کانون عالی انجمن صنفی کارگران از زوایای مختلفی قابل توجه است :

۱٫ زمینه ساز چنین تحولی چه  بوده است؟

۲٫ روند پیش از برپایی مجمع چگونه بوده است؟

۳٫ فراخوان به مجمع چگونه بوده و مراحل انتشار رسانه ای این فراخوان به چه ترتیب پیش رفته است ؟

۴٫ آیا اساسنامه این کانون قبل از تصویب در اختیار انجمن­‌های کارگری قرار گرفته است؟  

۵٫ مجمع عمومی چگونه برگزار شد؟

این­که زمینه­‌ساز چنین تحولی چه بوده است؟ نیز از زوایای مختلفی قابل بررسی است که اولین آن ریشه در سلطه­‌ی خانه کارگری­‌ها و در راس آن حزب اسلامی کار به زعامت نماینده دایمی منسوب به کارگران درمجلس شورای اسلامی، بر امور کارگری کشور و به حاشیه راندن انجمن­های صنفی بوده­‌است. این سلطه دردوران ریاست جمهوری آقای رفسنجانی در بالاترین حد ممکن برقرار بود تا آنجا که دراین دوره تا مدتی حسین کمالی نیز از این جریان عهده­‌دار وزارت بود. پس از آن نیز با توجه به حضور « اصلاح­‌طلبان» در هرم قدرت، هرچند  خانه کارگر آماج حزب مشارکت قرار گرفت امابه لطف حمایت های بیدریغ همچنان قدرت بلامنازع در بهره گیری از انواع رانت های سیاسی و اقتصادی بود و از میدان دادن به انجمن های صنفی به شدت جلوگیری می کرد. دوراول ریاست جمهوری خاتمی  آغازشکل‌­گیری انجمن­‌های صنفی بیشترو فراگیرتری دربین مخالفین جریان حاکم برخانه کارگربود که از سوی وزارت کار هم تاحدی حمایت می­‌شد.در سوی دیگر نیز گروه­‌هایی چون جامعه­‌ی اسلامی کارگران و نظایر آن که به منظور سیاسی و بیشتر در هنگام انتخابات فعال می­‌شوند هم در برابر خانه کارگری­‌ها گاه در حمایت از انجمن صنفی به برگزاری سمینارها و گردهم­آیی­‌ها یاری می­‌رسانده­ اند.

دور دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی و همزمان با اوج گیری فعالیت سندیکایی در ایران و برپایی سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی برخوردهای خشن و بیرحمانه­‌ی ایادی خانه کارگر به سندیکایی­‌ها که در نهایت منجر به بی­ اعتباری بیشتر خانه کارگر و سردمداران آن گردید، فضای مناسبی برای فعالیت انجمن های صنفی فراهم آمد تا آنجا که ضمن آنکه گرایش شدید پنهان وآشکار خود را از مشی سندیکایی ابراز می­‌کردند و در عین حال به سهم خواهی مطابق آنچه در قانون کار آمده است،مصمم­‌تر شدندو با ایجاد کمیته دفاع از انجمن های صنفی در سال۱۳۸۵ و مراجعه به وزارت کار دولت نهم به پیگیری خواست های خود پایداری می­‌کردند. دولت نهم نیزبا توجه به نگاه امنیتی شدید و آشکار خود وحساسیت های سیاسی خاص جریان حاکم ،پس از تجزیه وتحلیل این انجمن‌ها،آن دسته از انجمن­ها را که در اردوی رقیب ارزیابی می­‌شدند(مانند انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران)را محدود و دسته ای راکه موافق و یا حداقل متعهد به رعایت خط قرمز های موردنظر دولت باشند را به چانه زنی در راه رسیدن به توافقی که نتیجه ای مرضی الطرفینی (برد-برد)داشته باشد ،می­‌پذیرفتند. البته این امر دردولت نهم با کارشکنی هایی مدیرکل­ سازمان­‌های­ کارگری­ وکارفرمایی وقت وزارت کار همراه بود امادر دولت دهم پذیرش بیشتری از سوی وزارت کارنشان داده شده است.

آنچه که دراین روند باید مورد توجه قرارگیرد این است که بخشی از این روند چه با آن موافق باشیم یا نباشیم فرایندی به تمام معنا سیاسی است که همواره از مطالبات و خواسته های انباشته شده در بین کارگران ایران به غایت بهره برداری شده و می­‌شود. دولت ها وجناح های حاکم پس از انقلاب در ایران نهایت بهره برداری از انرژی موجود در نزد کارگران به سود تحکیم مواضع خودو به تضعیف رقیبان خویش بکاربسته­‌اندو آنجا کنش کارگران در قالبی مستقل را دیده اند،آنرا برنتابیده­‌اند ویا به­‌دلیل گمانه­‌زنی­‌های امنیتی  بی هیچ درنگی به سرکوب آن ،خواه آشکار و عریان ویا پنهان وناپیدا اقدام کرده اند. نمونه بارز آن رابرخورد امنیتی،خشن وفراقانونی وغیر قانونی­‌که باسندیکاهاو هواداران جنبش­ سندیکایی صورت گرفته­‌است .اماساده انگارانه است تصور شود هر رویداد کارگری که موافقت دولت ها را به همراه داشته­‌باشد در نهایت دولتی است و صرف چانه زنی ها کافی است که خط بطلانی بر یک سازمان کارگری با هرمیزان ابهام و پیچیدگی کشیده شود، مگر آنجا که کارگرد و جهت گیری های آن سازمان نشان از پشت کردن به کارگران باشد مانند آنچه بیش از دو دهه خانه کارگر با کارگران و مطالبات و خواست‌هایشان داشته است. 

گذشته از سیاست های معمول دولت در بهره‌­مندی از انرژی موجود در بین کارگران اهداف دیگری نیز درپس پذیرش برپایی کانون عالی انجمن های صنفی وجود دارد که درمجمع عمومی از زبان مدیرکل­ سازمان­‌های­‌کارگری­ وکارفرمایی وزارت کار شنیده شده است.خبرگزاری کار ایران (ایلنا)در گزارش۲۱/۷/۱۳۸۹ به نقل از محمدرضا ربیعی  مدیرکل­‌ سازمان­‌های­ کارگری­ وکارفرمایی وزارت کار می نویسد «در بحران اقتصادی کنونی برای عبور از فرازو فرود های اقتصادی و اجتماعی به وجود نهادهای صنفی و کارآمد صنفی کارگری وکارفرمایی نیاز داریم»و ادامه میدهد«تحقق اصل ۴۴قانوناساسی واجرای صحیح قانون هدف­مندسازی یارانه­­‌ها و دستیابی به افق­‌های مستتر دربرنامه های پنچ­ساله وچشم انداز ۲۰ساله بدون بهره گیری از ظرفیت های بالقوه و بالفعل نهادهای صنفی کارگری و کارفرمایی امکان­پذیر نیست».       

اما روند پیش از برپایی مجمع چگونه بوده است و فراخوان به مجمع چگونه بوده و مراحل انتشار رسانه ای این فراخوان به چه ترتیب پیش رفته است ؟

متاسفانه به خاطر فضای همواره سیاسی –امنیتی حاکم بر روندی که در بالا به آن اشاره شد ،شکل گیری سازمان های کارگری در ایران هیچگاه از صورت­بندی و قانونمندی درستی برخوردار نبوده است. برابر آنچه که در آیین­‌نامه­‌ی چگونگی تشکیل،حدود وظایف واختیارات انجمن­هاو کانون­های­‌صنفی(تصویب­نامه شماره۵۲۲۵۱ /ت۵۱۳ ه/۱۴/۱۱/۱۳۷۷ )  درمواد ۴ و۵ و۶  آمده است، شکل گیری کانون عالی انجمن های صنفی سراسر کشور می­‌باید پس از شکل گیری کانون های استانی مرکب از نمایندگان کانون های صنفی صنایع و کانون های انجمن‌های صنفی حرف (موضوع ماده۴ و۵ آیین نامه )انجام گیرد که این روند چنین نبوده­‌است و ماده ۶ این آیین­نامه رعایت نشده است و وزارت کار نیز این نقیصه را به هر دلیلی به دیده اغماض پذیرفته­ است وبه برپایی مجمع و حضور نمایندگان خود به عنوان ناظر به این روند مهر تایید نهاده است .روشن است که فراخوان به مجمع هم همان­گونه که از نتایج انتخابات برمی­‌آید به انجمن های صنفی صنعتی و حرفه ای داده شده است و برگزار  کنندگان مجمع، هیات موسس و انجمن های دارای اعتبار رسمی از سوی وزارت کار در سراسر کشور بوده اند  وماده ۶ آیین­نامه اجرایی نادیده گرفته شده است. انجمن‌های صنفی­‌ای که به هر دلیل نتوانسته اند اعتبارنامه وزارت کار را ارایه دهند در مجمع نبوده اند این­ها از ضعف­های اساسی برگزاری مجمع ومولد تبعات بعدی و اشکالاتی است که به حق از سوی برخی حاضرین در مجمع به آن گرفته شده است. 

اینکه پیش­‌نویس اساسنامه به هنگام فراخوان در اختیار انجمن­‌ها گذارده شده است یانه هم در هیچ یک از گزارشاتی ایلنا منتشر کرده است دیده نشده است . علی القاعده هیات موسس باید در اغاز کارِ مجمع گزارشی از عملکردخود در این باره و موضوع دریافت نظرات موافق یا مخالف ارایه میداد که متاسفانه در گزارشات منتشر شده پس از برگزاری مجمع چنین چیزی دیده نمی­‌شود شواهد حاکی از آن­است که این امر به درستی صورت نگرفته است.طبق گزارش ایلنادر۲۱/۷/۱۳۸۹ آقای­‌حمیدحاج­‌اسماعیلی ازفعالان­ کارگری وبرگزارکنندگان مجمع اظهار داشته اندکه « پس از این انتخابات تمامی ایرادهاو اشکال­‌های احتمالی در اساسنامه و یا سایر قوانین مربوط به فعالیت کانون های انجمن های صنفی مورد بازنگزی مسوولان و نخبگان صنفی قرارخواهد گرفت» .

بااین همه مجمع عمومی کانون عالی صنفی کارگران ایران برگزارشد وطی آن اساسنامه کانون تصویب و هیات مدیره و بازرسان آن انتخاب شد. پس از این انتخابات نقد هایی به این مجمع وارد شده است . این نقدها که در گزارشات ایلنا منعکس شده است بردو دسته اند، ایرادات شکلی و اشکالات ماهوی از جمله ایرادات شکلی می­توان به اظهارات نماینده کانون انجمن صنفی اصفهان اشاره داشت. ایلنا به نقل از وی می­نویسد«پس ­از تعیین اعضای هیات رییسه توسط مجمع،قرائت اساسنامه توسط سرکار خانم رفیع زاده از وزارت کار شروع شد و اعتراض هایی از سوی جاضرین به بندهای اساسنامه گرفته شد که به هیچ یک ازآنها توجه نگردیدو ازابتدای مجمع تا انتها تریبون دراختیار نامبرده بودو وی مجری مجمع بوده و بارها از اعضای هیات رییسه و مجری درخواست وقت شد که توجهی به آنها نگردید و مجری به کار خود ادامه داد.» آنچه از این گزارش برمی­‌آید اینکه در برگزاری مجمع به سنت های دموکراتیک سندیکایی بی­توجهی شده است و ناظر انتخابات در چگونگی کار مجمع عمومی دخالت کرده است و در رفع ابهامات در موادی از اساسنامه اظهارات مخالفین شنیده نشده­‌است .این امر برای یک ناظر خارجی به معنای آنست که سایه وزارت کار برسر مجمع بسیار سنگینی می­کرده است به گونه ای که درقدم اول شکل گیری این نهاد کارگری استقلال در برگزاری مجمع خدشه دار شده است.

از اشکالات ماهوی مهم وارد براین مجمع نیز میتوان به حضور انجمن صنفی کارفرمایان و خویش فرمایان در کانون اشاره داشت . به گزارش ایلنا درتاریخ ۲۴/۷/۱۳۸۹ یکی از اعضای هیات موسس کانون عالی خواستار برطرف شدن ابهامات مجمع شده است آقای هادی ابوی رییس کانون انجمن های صنفی کارکنان فنی داروخانه­ ها حضور افراد خویش­ فرما وکارفرما    در ترکیب انجمن های عضو کانون عالی انجمن های صنفی کارگری به عنوان یکی از ابهامات به مجمع یاد می­‌کند ومی­‌گوید:«درحال حاضردر ترکیب انجمن­‌های صنفی چون ایمنی وبهداشت،استادکاران­ ساختمان و رانندگان افرادی باماهیت کارفرما و خویش فرما عضویت دارند» وی بابیان اینگه حضور چنین افرادی در هیات مدیره و بازرسان کانون عالی انجمن های صنفی کارگری باعث نگرانی است افزود : کارگران صنوف برای پیگیری مطالبات خود به نمایندگان واقعی نیاز دارند.

در بررسی مجمع به همین دو اشکال بسنده شد . گو اینکه اگر فضای مجمع پذیرای رسانه های خبری بود به یقین همه آنچه در مجمع گذشت‌ه­است به روشنی برای کارگران که صاحبان اصلی این سازمان ها باید به حساب آیند قابل درک می­‌بود و هدایت این سازمان به سود کارگران و به دست خودشان امکان پذیرتر می­‌نمود درعین حال باید این واقعیت راهم خاطر نشان کرد که متاسفانه این روش که حتی نمایندگان کارگران هم گاه خود را قیم آنان میدانند را یادآور شد و به ایشان یادآورشد که رابطه نماینده با آنان که او را دراین جایگاه نشانده­اند رابطه ایست که برابرحقوقی را همواره قوت می­بخشد و یکی از مهمترین مطالبات نانوشته کارگران این است که «دانستن حق مسلم کارگران است». منبع :کار در ایران

پاسخ دادن

نکات : آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند. *

*