حق تحصیل برای همه؛ بی‌توجهی به اصل ۳۰قانون اساسی وعدم تحقق عدالت اجتماعی ، تهدیدی برای آینده کشور
یادداشت تحلیلی: تضاد مدارس غیردولتی با اصل ۳۰ قانون اساسی و عدالت اجتماعی در ایران
علی محمدی مدرس دانشگاه وبازرس کانون حامیان حقوق شهروندی استان البرز در پاسخ به وزیر محترم آموز وپرورش که گفته است برای توسعه عدالت اجتماعی آموزش و پرورش مبنا و اساس تحول یک کشور است : آقای وزیر این گفته شما یه اما دارد که در ادامه تقدیم می گردد :
آقای وزیر در نظام قانونی جمهوری اسلامی ایران، اصل ۳۰ قانون اساسی به صراحت بر این نکته تأکید دارد که “آموزش و پرورش، از دبستان تا پایان دوره متوسطه، رایگان است”. این اصل که یکی از حقوق بنیادین شهروندان به حساب می‌آید، باید به‌طور کامل و بدون استثنا در تمامی نقاط کشور اجرا شود. چرا اجرا نمیشود ؟؟
در عین حال، پدیده‌ی به نام مدارس غیردولتی ( البته برای کلاه برداری قبلا بنام غیر انتفاعی ظهور کرده بود ) با دریافت شهریه‌های سنگین از دانش‌آموزان، به یکی از مسائل پیچیده و چالش‌برانگیز در زمینه تحقق عدالت آموزشی تبدیل شده است. این مدارس، که به‌ویژه در مناطق شهری و برای قشر مرفه جامعه جذابیت دارند، به ایجاد شکاف‌های اجتماعی و آموزشی در میان دانش‌آموزان و خانواده‌ها دامن زده‌اند.
بررسی وضعیت موجود:
مدارس غیردولتی به‌ویژه در چند دهه اخیر رشد چشم‌گیری داشته‌اند. این مدارس، که بیشتر با شعار ارتقای کیفیت آموزشی و استفاده از روش‌های نوین تدریس راه‌اندازی شده‌اند، در عمل بسیاری از والدین را مجبور به پرداخت شهریه‌های کلان می‌کنند. شهریه‌هایی که در بسیاری از موارد حتی توان مالی خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد را تحت فشار قرار می‌دهد. در حالی که آموزش و پرورش در ایران باید برای تمامی دانش‌آموزان بدون توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن‌ها، رایگان و در دسترس باشد، این نابرابری‌ها موجب شده است که یک عده خاص از مزایای آموزش بهتر بهره‌مند شوند و گروهی دیگر از آن محروم بمانند.
تضاد با عدالت اجتماعی و قانون اساسی:
آنچه در این بین بیش از هر چیزی جلب توجه می‌کند، تضاد آشکار میان ایجاد مدارس غیردولتی و اصل ۳۰ قانون اساسی است. در حالی که بر اساس این اصل، دولت موظف به ارائه آموزش رایگان برای همه دانش‌آموزان است، مدارس غیردولتی با دریافت شهریه‌های هنگفت، فرصت تحصیل را تنها برای قشر خاصی از جامعه فراهم می‌آورند. این وضعیت موجب می‌شود که تنها خانواده‌هایی که از وضعیت مالی بهتری برخوردارند، بتوانند فرزندان خود را در این مدارس ثبت‌نام کنند و از خدمات آموزشی بهتری بهره‌مند شوند. این شکاف اقتصادی و اجتماعی در نظام آموزشی کشور نه تنها عدالت اجتماعی را زیر سوال میبرد، بلکه موجب تشدید نابرابری‌های اجتماعی نیز می‌شود.
علاوه بر این، خود مسئولان کشوری و حتی برخی نمایندگان مجلس که در هیئت‌های مؤسس مدارس غیردولتی حضور دارند، می‌توانند به‌طور غیرمستقیم از این وضعیت منتفع شوند. این تضاد منافع می‌تواند باعث تضعیف نظارت دقیق و صحیح بر عملکرد این مدارس گردد.
برای برقراری عدالت اجتماعی در آموزش، پیشنهاد می شود
- تقویت مدارس دولتی: مدارس دولتی باید از نظر منابع مالی، نیروی انسانی و زیرساخت‌ها تقویت شوند. این تقویت می‌تواند شامل بهبود کیفیت آموزش، تجهیز مدارس به امکانات مناسب و ارتقای حقوق معلمان باشد.
- شفاف‌سازی و نظارت بر مدارس غیردولتی: دولت باید نظارت
سخنان وزیر محترم آموزش پرورش :
آموزش و پرورش مبنا و اساس تحول یک کشور است
وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر توسعه عدالت آموزشی، بیان کرد آموزش و پرورش مبنا و اساس تحول یک کشور است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، علیرضا کاظمی در نشست اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با مدیران آموزش و پرورش خراسان رضوی در مشهد، ضمن ارائه گزارش فعالیت ۶ ماه وزارت آموزش و پرورش، نقطه آغاز و کانون تحول در هر کشوری را نظام تربیتی، برشمرد و افزود: هیچ کشوری بدون سرمایه‌گذاری در این نقطه حیاتی و راهبردی نمی‌تواند به سمت توسعه حرکت کند.
وی تاکید کرد: امروز بعد از ۴۵ سال اتفاق بی‌نظیری رقم خورده است که به طور قطع در آینده تکرار نخواهد شد؛ آن هم اینکه رئیس‌جمهور دلسوز به این نکته اساسی راهبردی در کشور توجه دارد.
وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: توسعه عدالت که کانون راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران در انقلاب اسلامی است، امروز در این نقطه قرار گرفته که توسعه عدالت بدون توسعه عدالت آموزشی رقم نمی‌خورد و زیرساخت توسعه عدالت اجتماعی، عدالت اقتصادی و انواع و اقسام عدالت‌ها، عدالت آموزشی است و بدون آموزش و تربیت، حرف از عدالت زدن معنا و مفهومی ندارد.
کاظمی تصریح کرد: تاکنون ۲۱ جلسه چند ساعته با حضور رئیس جمهور برای آموزش و حرکت نظام تعلیم و تربیت برگزار شده است و دکتر پزشکیان همه ظرفیت‌های اجتماعی، اقتصادی و علمی کشور را پای کار آموزش و پرورش آورده است.
وی با بیان اینکه ماه مهر را با کمترین چالش و با تمرکز دقیق بر فضا و تقسیم کار آغاز کردیم، گفت: همزمان از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴ غافل نماندیم و نقشه راه سال تحصیلی ۱۴۰۴ ترسیم شده است.
وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه می‌خواهیم سطح کیفی نظام تعلیم و تربیت را ارتقا دهیم و برای تحقق این مهم هیچ تکیه‌گاهی جز معلمان نداریم، متذکر شد: مسائل نیروی انسانی و گزینش ها دغدغه ای بود که همه را آزار می داد، خوشبختانه با بازبینی تمام گزینش ها ۱۸هزار نفر مجدد پذیرفته شدند.
کاظمی با تاکید بر اینکه ما باید معلمانمان را توانمند و معلمان خلاق، نوآور و توانمند را انتخاب کنیم تا سفیران تعلیم و تربیت در نظام جمهوری اسلامی ایران شوند، اظهار کرد: موضوع تحول در برنامه درسی و محتوای دانشگاه فرهنگیان را در دستور کار قرار دادیم.
وی خاطرنشان کرد: باید الگو‌های نظام تعلیم و تربیت را معرفی کنیم تا بتوانیم از این دانش و هنر ذاتی که در وجود یک معلم است، همه معلمان بهره ببرند.
وزیر آموزش و پرورش در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از انتشار آمار اشتباه در خصوص دانش آموزان بازمانده از تحصیل متذکر شد: رقم یک میلیونی بازمانده از تحصیل صحیح نیست؛ تعدادی از این ارقام در خارج از کشور، تعدادی در مدارس دینی، تعدادی معلول و تعدادی علاقه‌ای به درس خواندن ندارند. جذب بازماندگان از تحصیل در دوره ابتدایی برای ما مهم است.
کاظمی همچنین با اشاره به موضوع پاداش پایان خدمت بازنشستگان، گفت: موانع پیش‌رو برای تامین نقدینگی و فروش ۲۳ همت اوراق بهادار دولتی برطرف شد.
وی در خصوص حق الزحمه امتحانات معلمان، عنوان کرد: بالغ بر ۲۰۰ میلیون برگه توسط معلمان آموزش و پرورش بررسی و امضا می‌شود که حق‌الزحمه این تلاش معلمان نیز تامین و پرداخت شد. همچنین در این مدت، ۲۶هزار نفر معلم به قرارداد کار معین تبدیل وضعیت شدند که با حقوق و بیمه قانون کار مشغول به فعالیت هستند.
وزیر آموزش و پرورش همچنین بر استفاده از هوش مصنوعی در آموزش و پرورش تاکید کرد و افزود: سند هوش مصنوعی آماده شده است و تولید محتوا با هوش مصنوعی در دستور کار است.
وزیر آموزش و پرورش در بخش دیگری از سخنانش گفت: بودجه آموزش و پرورش در سال ۱۳۹۲ با ۱۲و نیم میلیون دانش آموز، ۹/۹ دهم درصد بود، در سال ۱۴۰۳ با ۱۶ و نیم میلیون دانش آموز حدود ۱۰/۱ دهم درصد است. انتظار می رود با توجه به اهمیت و نقش آموزش و پرورش در توسعه پایدار کشور شاهد رشد بودجه آموزش و پرورش باشیم.
وی با تاکید بر توسعه عدالت آموزشی، اظهار کرد: آموزش و پرورش مبنای تحول کشور است. اساس تحول یک کشور با آموزش و پرورش است. مسیر توسعه عدالت آموزشی از طریق محرومیت‌زدایی از فضاهای آموزشی صورت می‌گیرد. کلاس‌های درسی زیادی در کشور درحال ساخت است که خیرین نیز تلاش زیادی برای آن کردند.کیفیت بخشی به فضای آموزش نیز مسیر دیگر توسعه عدالت آموزشی است.
وزیر آموزش و پرورش با بیان این که در حوزه اعتبارات عمرانی دچار چالش جدی هستیم گفت: در خراسان رضوی از طریق مولد سازی ساخت پنج هزار کلاس شروع شده است که جای تقدیر دارد.۹۰۰ ملک آموزش و پرورش در مرحله مولدسازی است. آموزش و پرورش رتبه اول مولدسازی در سطح کشور را دارد.
