یکی از علل از وجود فساد در کشور پدیدهای به نام «تعارض منافع» است
کاور | آشنایی با مفهوم تعارض منافع |
1 | تعارض منافع به حالتی گفته میشود که یک فرد یا سازمان بین دو منفعت متضاد مجبور به انتخاب باشد |
2 | مثلا کارمندی را فرض کنید که از یک فساد سازمانیافته در اداره خود خبر دارد ولی میترسد که اگر افشاگری کند همان باند فساد او را از اداره اخراج کند |
3 | این فرد باید بین دو منفعت انتخاب کند: اول منفعت عمومی رفع فساد از اداره دوم منفعت خصوصی ماندن در شغل خودش |
4 | حالا نماینده مجلسی را فرض کنید که میداند همحزبیهایش در یک موضوعی اشتباه میکنند اما نمیداند مخالفت کند یا نه؟ |
5 | این فرد باید بین دو منفعت انتخاب کند اول منفعت عمومی در جلوگیری از تصویب یک قانون اشتباه دوم منفعت حزبی و جلوگیری از این که آبروی حزبشان برود |
6 | اما تعارض منافع همیشه به دلیل قرار گرفتن سر دو راهی اخلاقی نیست گاهی تعارض منافع جنبه مادی و منفعت شخصی هم پیدا میکند |
7 | مسئولی را فرض کنید که یک مدرسه خصوصی دارد و امروز باید در جلسهای شرکت کند که قرار است راجع به مالیات گرفتن از مدارس خصوصی رایگیری کنند |
8 | اگر رای مثبت بدهد یعنی باید بپذیرد که مدرسه خودش هم مالیات بدهد! آیا او حاضر میشود با تصویب این قانون درآمد سالانه خودش را کم کند؟ |
9 | مثال دیگر پزشکی که برای سازمان بیمه کار میکند و همزمان خودش هم مطب دارد. او باید منافع سازمان بیمه را در نظر بگیرد یا منافع مطب خودش؟ |
10 | اگر او بخواهد منافع مطب خودش را در نظر بگیرد پس باید به طور کلی طرفدار منافع مطبهای پزشکی باشد و کاری کند که پزشکان پول بیشتری از بیمه بگیرند |
11 | اما اگر بخواهد به نفع سازمان بیمه کار کند تا بیمه پول کمتری به پزشکان بدهد باید قبول کند که درآمد مطب خودش هم کم بشود |
12 | مثالهای تعارض منافع که همین الان در کشور ما موجب فسادهای سیستماتیک میشود بسیار است |
13 | گاهی تشخیص فسادزا بودن یک مورد تعارض منافع ساده است |
14 | مثلا یک اداره دولتی یک پروژه را به مناقصه میگذارد اما شرکت شخصی مدیر اداره هم در مناقصه شرکت میکند و برنده مناقصه میشود |
15 | اما گاهی یک تعارض منافع ظاهر بسیار موجه و قانونمندی دارد و کسی فکر نمیکند که موجب فساد میشود |
16 | مثلا پروانه وکالت را «کانون وکلا» صادر میکند که خود وکلا آن را اداره میکنند و با اصل استقلال کانون وکلا هم انطباق دارد |
17 | اما منفعت وکلای پروانه گرفته در این است که جمعیت وکیل در کشور محدود بماند تا اصطلاحا دست توی کار زیاد نشود و قیمت کار نشکند! |
18 | مشابه همین وضعیت را در بسیاری از زمینههای شغلی و اقتصادی دیگر نیز میتوان مثال زد |
19 | چند سال است که موضوع تعارض منافع در کشور ما مورد توجه قرار گرفته و برای رفع مواردی که باعث تعارض منافع و سودجویی مدیران و مقامات میشود تلاشهایی صورت گرفته است |
20 | از اواخر مجلس دهم مسئله تعارض منافع در آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفت و مجلس یازدهم هم قصد ادامه پیگیری این مسئله را دارد |
21 | اما سرعت و شدت مبارزه با تعارض منافع کافی نیست چرا که خودش موجب تعارض منافع شده است |
22 | رفع و ممنوعیت موارد تعارض منافع و موقعیتهای فسادزا منافع شخصی و صنفی بسیاری از کسانی را که باید در این مورد تصمیم بگیرند به خطر میاندازد |
23 | لازم است رسانهها با افشای موارد تعارض منافع و ایجاد حساسیت در مردم، مسئولین را به سرعت بخشیدن در مبارزه با تعارض منافع و انحصارهای فسادزا وادار کنند |